Telen met toelating van meer natrium II

Beschrijving

Dit betreft werkpakket 1 van het overkoepelende project Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten II. 

De grenzen voor natrium in het wortelmilieu worden opnieuw geïnterpreteerd en aan de hand van teeltproeven geëvalueerd en gedemonstreerd. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in diverse kasproeven. In 2019 vindt onderzoek plaats in een kasproef bij Gerbera.

Er wordt onderzocht of door middel van een in tweeën gesplitst wortelsysteem, waarbij een deel de normale voeding krijgt en een ander deel het anders te spuien water met verhoogd Na krijgt aangeboden, effectief en zonder productieverlies meer Na uit het teeltsysteem kan verwijderen. Op deze wijze kan dan deze ene wortelhelft (de restgoot) het te lozen drainwater met een hoog natriumgehalte kunnen uitputten om lozingen uit te stellen of te voorkomen. In 2019 vindt een (semi-) praktijk proef plaats met tomaat. Bekijk hier het vorige werkpakket.

Resultaten

Natrium (Na) ophoping kan een reden zijn waarom telers drainwater willen lozen. Er bestaat een spuinorm van 8 mmol/l, maar die dateert uit de beginjaren van recirculeren, begin jaren ‘90. Omdat bij dergelijk lage waarden vaak en veel spui nodig is en de doelstelling van 0-emissie daarmee niet gehaald dreigt te worden, is het van belang de juiste schadedrempels voor Na en de Na opname opnieuw te onderzoeken. Dat concludeert Wageningen University & Research, BU Glastuinbouw in het eindrapport van de proef ‘Tomaat telen met verhoogd Natrium’; hoe om te gaan met oplopend Na in het wortelmilieu?

Een volledige teeltproef met Phalaenopsis, van opgepotte plug-plant tot en met de bloeifase, is gedaan met de cultivars Leeds en Morelia. Hierin is bij de verschillende behandelingen een reeks natriumtrappen toegepast in de gift, van 0 tot 10 mmol/l, met een serie met gelijkblijvende EC en een serie met meestijgende EC. De groei en productie was significant lager bij 10 mmol/l en een EC van 1.5 mS/cm, veroorzaakt door een te lage K opname. Bij dezelfde natriumconcentratie en een gelijkblijvend K aanbod werd de groei en bloei niet beïnvloed. De hogere EC-waarden gaven iets meer bloemtakken en hadden iets kleinere bloemen. In een uitbloeitest nam de sierwaarde sterk af bij de hoogste Na gift en ook hadden de planten met hoog natrium met een meestijgende EC een lagere sierwaarde door meer knopval en vooral bladvergeling. De natriumopname verliep lineair met het aanbod van natrium en blijkt bij phalaenopsis zeer hoog te zijn. Het meeste hiervan wordt opgeslagen in het
oude blad. De opnameconcentratie is met 10 – 12% van de heersende concentratie zeer hoog vergeleken met andere tuinbouwgewassen. De slotsom is dat de maximale Na-concentratie kan worden verhoogd tot 6 mmol/l bij een EC van 1.5 dS/m.

Het effect van natrium-accumulatie op de groei en productie van roos is getest in een teeltproef met roos ‘Avalanche’ in steenwol met volledige recirculatie. Drie concentraties uiteenlopend van ca 1.5 tot 12 mmol/l natrium bij zowel gelijkblijvende als stijgende EC werden getest. De productie was significant lager bij 12 mmol/l en gelijke EC, maar niet bij dezelfde Na concentratie en meestijgende EC. Vermoedelijk is dit een effect van de lagere K beschikbaarheid bij de gelijkblijvende EC. De opname van Na door roos blijkt erg laag en bedraagt niet meer dan 0.4 -1.4% van de heersende Na concentratie in het wortelmilieu. Op basis van de resultaten van deze test kan de grenswaarde waarboven alternatieve maatregelen nodig zijn worden verhoogd tot 8 mmol/l. Omdat de opname van Na echter erg laag is, blijft de behoefte aan water van hoge kwaliteit voor roos bestaan.
Dit onderzoek wijst uit dat van belang is dat de concentratie voedingselementen (EC -voeding) bij oplopend Na in de drain meestijgt. Om de mogelijk negatieve effecten van te sterke EC stijging te voorkomen is dan aan te bevelen om bij stijgend Na de EC niet evenredig te laten stijgen, maar bijvoorbeeld voor de helft van de stijging van de Na concentratie. Omdat ook beh C -waarbij K ook gedaald is maar klaarblijkelijk niet tot een desastreus niveau- geen significant verschil liet zien in productie is dit een veilige conclusie. Concreet: elke mmol/l meer Na, betekent dan 0.05 mS/cm stijging van EC, dus bij een maximale Na concentratie van 8 mmol/l wordt dit 0.4 mS/cm stijging.