Cock van Schie: “Hoger natriumgehalte mogelijk zonder schade”
Noodgedwongen deed tomatenteler Cock van Schie in de hete zomer van 2018 ervaring op met een flink verhoogd natriumgehalte. Gelukkig was hij als lid van de begeleidingscommissie van het natriumonderzoek in Bleiswijk al gewend aan zulke waardes. Het gewas leed er niet onder. “Ik krijg het niet zo snel meer benauwd”, zegt hij.
Volledig recirculeren lukt alleen als het natriumgehalte van het drainwater binnen de perken blijft. “Je wilt naar 0% lozen. Daarvoor moet je in de eerste plaats kritisch kijken naar de bronnen. In sommige meststoffen zit veel natrium en als je naast bassinwater ook leiding- of osmosewater gebruikt, moet je daarop letten. Vervolgens is de vraag hoe hoog het gehalte in het substraat mag oplopen”, vertelt van Schie.
Samen met zijn broer teelt hij losse tomaten (ras Mediax) op twee locaties in Kwintsheul. Hij gebruikt het hele jaar door natriumarme meststoffen en zorgt ervoor dat hij geen oud drainwater met hoog Na-gehalte meeneemt naar de nieuwe teelt. Als het natriumcijfer oploopt, verlaagt hij kaliumsulfaat en chloor.
Grenzen verkennen
Als lid van de begeleidingscommissie onderzoek (BCO) kijkt hij met het oog van de praktijk kritisch mee bij de proeven van Wageningen University & Research in Bleiswijk onder leiding van onderzoekers Wim Voogt en Chris Blok. Die proeven zijn tweeledig: enerzijds verkenning van de grenzen bij verschillende gewassen. Anderzijds opslaan van natrium in het gewas met een ‘split-root’ systeem. “Wij begeleiden als BCO de proeven en beoordelen hoe het gewas erbij staat”, geeft Van Schie aan.
Bij tomaat lopen dit jaar proeven met verschillende trappen, tot 25 mmol/l toe. “Zelfs bij hoge gehaltes zien we dit jaar nog geen verschillen tussen de behandelingen. Het gewas staat er goed op”, zegt hij.
Hete droge zomer
Voorheen was voor hem zelf 8 à 9 mmol/l de grens om te gaan spuien. “Maar vorig jaar – toen er extreem weinig regen viel – is het een keer opgelopen tot 15-17 mmol/l. Dat was wel even schrikken en gelukkig ging het daarna gauw weer regenen zodat we weer bassinwater konden gebruiken. Maar uiteindelijk hebben we niets aan het gewas gezien”, vertelt hij.
“Nu krijg ik het niet zo snel meer benauwd bij wat hogere gehaltes. Maar dat geldt voor dit ras; hoe andere rassen reageren weet ik niet”, waarschuwt hij. Dat is ook precies de reden om de proeven in Bleiswijk door te zetten. Voor elk gewas en zelfs elk ras zal de waarde die acceptabel is, anders liggen.
Split root
Een ander deel van het onderzoek werkt met een ‘split-root’ systeem: twee smalle goten naast elkaar. De ene met de normale voeding, in de andere wordt drainwater met een verhoogd natriumgehalte bijgemengd. Het idee is dat het gewas uit de eerste goot gemakkelijk alle voedingsstoffen op kan nemen, terwijl hij uit de tweede extra natrium opneemt en opslaat. Dat extra opgenomen deel ben je dan kwijt uit je watersysteem. “Interessant onderzoek, maar het is nog zo pril dat je er geen conclusie aan kunt verbinden of het in de praktijk ook zal lukken”, zegt hij.
Nog een tip als laatste: “Mocht de concentratie ongepland oplopen, dan moet je het de plant een beetje gemakkelijk maken. Hij ondervindt toch al stress door het hogere zoutgehalte. Je moet hem dan goed aan de groei houden, eventueel de EC tijdelijk wat verlagen zodat de wateropname gemakkelijk verloopt.”