Alle waterstromen rondom teeltwisseling zijn risicovol
Recent is het eindrapport ‘Waterstromen afwijkend van drainwater’ uitgebracht. In dit rapport worden de resultaten beschreven van een analyse van de waterstromen tijdens de teeltwisseling. Conclusie is dat alle waterstromen, tijdens het proces van reiniging en ontsmetting, gewasbeschermingsmiddelen kunnen bevatten. Hergebruik of zuivering zijn om die reden de essentiële opties.
De relevantie van de waterstroom voor de kwaliteit van het oppervlaktewater wordt geschetst aan de hand van gemeten concentraties stikstof en gewasbeschermingsmiddelen. Mogelijkheden voor hergebruik worden geschetst aan de hand van analyses van restanten van reinigings- en ontsmettingsmiddelen en stoffen die via het reinigingsproces in het water terecht kunnen komen, zoals aluminium en zink.
Het eindrapport is de afsluiting van het eerste werkpakket van het project ‘Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten I’ en is hier (link) beschikbaar. Rondom de teeltwisseling kunnen lozingen optreden waarvan werd verwacht dat deze mogelijk de waterkwaliteit van het oppervlaktewater negatief beïnvloeden. Doel van het project was om meer inzicht te krijgen in de samenstelling van waterstromen in de teelt, anders dan drainwater. Daarnaast zijn binnen het project ‘best practices’ ontwikkeld. Deze zijn beschikbaar gesteld in verschillende notities; (link of namen notities).
Resultaat
Het reinigingsproces van de teeltwisseling bestaat uit diverse stappen waarbij veel water wordt gebruikt, dat in potentie gewasbeschermingsmiddelen kan bevatten en in sommige gevallen ook stikstof. Hergebruik van het water is pas mogelijk als het kan worden opgevangen. Voor het reinigen van de irrigatieleidingen is hiervoor in veel gevallen een aanpassing van het teeltsysteem nodig. Nu worden de einddoppen van de leidingen afgedraaid en komt het water op de ondergrond terecht.
Aanleggen van een (afsluitbare) retourleiding zorgt voor een mogelijkheid dit water op te vangen. Tegelijkertijd creëert deze oplossing mogelijkheden om ook tijdens de teelt het water te circuleren vóór een gietbeurt, zodat bijvoorbeeld een wijziging van bemestingsrecept of toediening van een druppelmiddel bij alle planten tegelijk aankomt.
Hergebruik
Een criterium voor hergebruik van de waterstromen is het effect van het gebruikte reinigings- of ontsmettingsmiddel op het gewas. Advies is om, indien mogelijk, producten te gebruiken die geen negatief effect hebben op het gewas. Restanten die eventueel in het teeltsysteem achterblijven na het schoonmaakproces, zorgen dan ook niet voor schade aan het gewas. Hierdoor kan het eerste drainwater, na opstart van de teelt, ook makkelijker worden hergebruikt.
Het project is uitgevoerd door WUR en KWR en valt onder de publiek-private samenwerking Glastuinbouw Waterproof. De financiering van het private gedeelte is voor een groot deel afkomstig van Stichting Programmafonds Glastuinbouw. Dit waterproject is daarmee een belangrijk voorbeeld van een project dat nog wordt gefinancierd met 'oude PT-gelden'. Hierdoor is het mogelijk gewasoverstijgende kennis op te doen en te werken aan de doelstelling om in 2027 te komen tot een nagenoeg emissieloze kas.
Conclusie
Belangrijke conclusie van het onderzoek is dat alle waterstromen, die tijdens de teeltwisseling vrijkomen in de reinigings- en ontsmettingsstappen, gewasbeschermingsmiddelen kunnen bevatten. Emissie hiervan kan zorgen voor overschrijding van de normen. Het advies is daarom de waterstromen zoveel mogelijk op te vangen en te hergebruiken in de teelt. Indien dit niet mogelijk is of wenselijk wordt geacht, dan is zuivering van het water met een BZG-goedgekeurde installatie emissie van gewasbeschermingsmiddelen een goede keuze.