Teeltwisseling? Hoe gaat u om met restwater en met de opslag van substraat van groenafval?

Staat u voor een teeltwisseling? Dan is het zaak goed na te denken over het beperken van de hoeveelheid drainwater en over de opslag van substraat en groenafval. En het is tevens een goed moment voor het uitvoeren van onderhoud.

Planning en drainstrategie
Het is belangrijk om de teeltwisseling goed te plannen en de drainstrategie daarop aan te passen. Maak het drainwater op, zodat lozen niet nodig is. Bij een wissel van een belichte teelt is het water ook in onbelichte teelt op te gebruiken.

Opgebruiken drainwater
Als het drainwater in de oude teelt is opgebruikt, hoeft er niets te worden geloosd. Wat kunt u doen om dit te bereiken?

• Start circa vijf weken voor het einde van de teelt met het verminderen van de watergift en het verlagen van de EC.
• Stel tegen het einde van de teelt geleidelijk een hogere EC van de voorregeling in en beperk de hoeveelheid drain.
• Giet de laatste dag(en) alleen met drainwater en beperk de drain, zodat de draintanks leeg raken.
• Streef naar een laag watergehalte (ca. 20%) van het substraat. Het ruimen wordt daardoor gemakkelijker en lekwater bij ruimen en afvoeren zal erdoor verminderen. Bovendien kost het afvoeren van droger substraat minder.
• Overleg met uw adviseur voor een aanpak van watergift en bemesting, waarmee de productkwaliteit wordt gewaarborgd zonder dat er drain overblijft. De gift van nitraat kan bijvoorbeeld verminderd worden in ruil voor chloride. Er kan ook minder fosfaat gegeven worden, maar houd de pH laag (<5 door meer ammonium te doseren) om de beschikbaarheid van fosfaat en spoorelementen hoog te houden.

Rekening houden met afvoercapaciteit riool
Houd er rekening mee dat bij de teeltwisseling veel restwater in een korte periode vrij kan komen. De afvoercapaciteit van de riolering is meestal beperkt en zeker op het moment dat ook andere bedrijven in de buurt veel water willen lozen. Beoordeel tijdig of er voldoende bufferruimte beschikbaar is om het te lozen water op te vangen. Plaats zo nodig een tijdelijke buffer. Probeer herbruikbare waterstromen zoveel mogelijk gescheiden te houden van te lozen afvalwater. Gedoseerd lozen en tijdig beginnen is het devies.

Ruimen teelt
Zorg ervoor dat het gewas zo droog mogelijk is. Verwijder alle gewasresten (en onkruiden) uit de kas om daarna optimale ontsmetting van de kas en teeltsysteem mogelijk te maken. Ontsmettingsmiddelen zullen eerst met aanwezig organisch materiaal reageren voordat eventueel aanwezige ziektekiemen “aan de beurt” zijn.

Opslag en afvoer groenafval
Directe afvoer van het groenafval in lekdichte containers heeft de voorkeur. Als tijdelijke opslag op het erf nodig is of als de container niet lekdicht is, kan er water vrijkomen. Dit wordt percolaatwater genoemd. Dit water mag nooit op het oppervlaktewater worden geloosd maar moet worden afgevoerd naar de riolering. Bij voorkeur is er een verlaagd deel van het erf met een aparte wateropvang/afvoer, waar het groenafval tijdelijk kan worden opgeslagen. Sluit in ieder geval de straatkolken op het erf tijdelijk af, zodat het percolaatwater naar de riolering kan worden gepompt. Dit water hoeft niet gezuiverd te worden voor de lozing, omdat een zuiveringsinstallatie dit water niet kan verwerken.

Indien er geen riolering aanwezig is, kan het water opvangen en uitrijden over een flink stuk open land een oplossing bieden. Het is in ieder geval verstandig om de gewassen zoveel mogelijk te laten indrogen voordat ze naar buiten worden gereden en daar zo snel mogelijk te laten ophalen.

Tijdelijke opslag van groenafval op open grond is toegestaan, mits dit minimaal 5 m vanaf de insteek van een watergang plaatsvindt. Groenafval mag hier twee weken worden opgeslagen zonder aanvullende voorwaarden. Opslag tussen twee weken en een half jaar moet op een absorberende laag van minimaal 15 cm dik met een organisch-stofgehalte van minimaal 25%. De absorberende laag moet gelijk met het groenafval worden afgevoerd.

Ongeacht de manier van opslaan is het verstandig om het groenafval (al dan niet in een container) af te dekken als het regent om het onnodig ontstaan van percolaatwater te voorkomen.

Opslag en afvoer gebruikt substraatmateriaal
Zorg ervoor dat het substraatmateriaal zo droog mogelijk is. Droge matten zijn lichter en dat beperkt de afvoerkosten. Directe afvoer in lekdichte containers heeft de voorkeur. Als opslag op het erf nodig is of als de container niet lekdicht is, bestaat de kans op uitlekwater. Dit uitlekwater wordt gezien als drainwater en moet worden gezuiverd voorafgaand aan de lozing. Het voorkomen van het ontstaan van uitlekwater is daarom zinvol.

Bij voorkeur is er een verlaagd deel van het erf met een aparte wateropvang/afvoer, waar het substraatafval tijdelijk kan worden opgeslagen en niet-lekdichte containers kunnen worden geplaatst. Sluit in ieder geval de straatkolken op het erf tijdelijk af, zodat het uitlekwater via de zuivering naar de riolering kan worden gepompt.

Ongeacht de manier van opslaan is het verstandig om het substraatafval (al dan niet in een container) af te dekken als het regent om het onnodig ontstaan van uitlekwater te voorkomen.

Tijd maken voor (groot) onderhoud
Reserveer tijdens de teeltwisseling tijd voor het nalopen en in orde maken van verschillende zaken, zoals: goten recht hangen, lekkages opheffen, lekke afvoerbakken aan einde goot vervangen, afvoerslangen naar hoofddrain controleren en indien nodig vervangen. Lekstromen afsluiten is ook van belang om ziektedruk van schimmels door natte plekken tegen te gaan. Ziektebestrijding kost geld en lekkages van middelen zijn nadelig voor het milieu.