Ozon: ontsmetting én zuivering

Ozon wordt al meer dan 100 jaar over de gehele wereld gebruikt in het zuiveren van water. De grootste toepassingen zijn voor het desinfecteren van drinkwater, zwembaden en in de industrie. Ozon is echter geen onbekende binnen de glastuinbouw, waar het in het verleden al als waterontsmetter is gebruikt.

Oxiderend
"De omschrijving ‘waterontsmetter’ is een verkeerde benaming voor de ozontechniek”, vindt Cees de Haan van Agrozone. “Waterontsmetter suggereert alleen het dood maken van schimmels, bacteriën en virussen, zoals een UV-systeem of verhitter doet. Ozon doet zoveel meer dan alleen ontsmetten." 

Ozon is een sterk oxiderend, natuurlijk gas. Oxideren betekent verbranden. Ozon oxideert opgeloste organische stoffen en dode materie weg uit het water. Het water wordt weer kristal helder waardoor de T10-waarde omhoog gaat en opbouw van biofilm voorkomen wordt.

Desinfectie
De Haan: “Bij desinfectie door UV of verhitten wordt de microbiologie gedood, terwijl de dode materie in het water achterblijft. Eveneens hopen zich de van de plant afkomstige stoffen, zoals fenolen en wortelextrudaten (groeiremmers), op in het water. Het substraat- en drainwater raakt langzaam maar zeker vervuild en troebel.” Hierdoor daalt de T10-waarde, waardoor de UV-systemen veelal een laag rendement hebben en het water onnodig moet worden geloosd. Ophoping van organische vervuiling remt de groei van het gewas en is een voedingsbodem voor de biofilm in leidingen. Deze biofilm is weer een broedplaats voor bacteriën en virussen.

Zuurstofgehalte
Door zuurstofopname van de planten gaat het zuurstofniveau in het drainwater omlaag naar 4-5mg/l. Hierdoor worden gewassen gevoeliger voor bijvoorbeeld Pythium en meststoffen minder goed opgenomen. Door verhitting van het water daalt het zuurstofniveau nog verder tot bijna nul.

De nieuwste ozontechnieken zijn in staat het zuurstofniveau in het water te verhogen naar 20 tot 30mg/l. Deze waardes liggen ver boven de natuurlijke grens, die een positieve bijdrage hebben op het wortelgestel, weerbaarheid en verbeterde meststoffenopname. En de anaerobe bacteriën in de biofilm hebben een hekel aan het hoge zuurstofniveau dat door ozontoepassing ontstaat.

Gewasbeschermingsmiddelen
Onderzoek door Wageningen UR in Bleiswijk heeft aangetoond dat de nieuwste ozontechnieken in staat zijn om zonder extra koolfilters de gewasbeschermingsmiddelen voor 98% uit het water te verwijderen. Hiermee voldoet een glastuinbouwbedrijf aan de zuiveringsplicht voor spuiwater, dat per 1 januari 2018 ingaat, en mag de teler blijven lozen als dat teelttechnisch gezien wenselijk of noodzakelijk is.

Ozon
Ozon wordt op locatie geproduceerd uit zuurstof dat uit perslucht is onttrokken en in water wordt opgelost. Als ozon haar oxiderende en desinfecterende werking heeft gedaan, vervalt het weer naar zuurstof. Dit verhoogt het opgeloste zuurstofniveau in het water tot wel 300%.
“De grote kracht van ozon is dus dat ozon het water niet alleen desinfecteert maar echt schoonmaakt. Dit gebeurt volledig zonder chemicaliën of residuen, dus zeer milieuvriendelijk. Daarnaast worden groeiremmende stoffen verwijderd en het zuurstofniveau fors verhoogd. Geen enkele andere techniek biedt deze voordelen”, zegt De Haan.

Subsidie
Alle ozonsystemen vallen onder de fiscale regelingen van de VAMIL en MIA. Daarnaast zijn er regelmatig provinciale regelingen van toepassing.