Gebiedscases AquaConnect slaan brug tussen wetenschap en praktijk

AquaConnect is een breed, meerjarig onderzoeksprogramma dat de zoetwatervoorziening in ons land tot in lengte van jaren moet helpen veiligstellen. Promovendi van meerdere universiteiten en vakgebieden werken samen met verschillende stakeholders om nieuwe kennis en technologie te ontsluiten en lopende initiatieven met elkaar te verbinden. Om deze verbinding te stimuleren wordt een aantal sessies georganiseerd door partners in het programma. Guus Meis presenteerde in de eerste sessie een gebiedscase over de glastuinbouw in Zuid-Holland. “Nu de promovendi meer affiniteit hebben met onze sector, moet dat iets opleveren voor de lange termijn”, stelde hij na afloop vast.

Het is even stil geweest rond AquaConnect, wat gezien de aard en looptijd (2021-2025) niet verwonderlijk is. Veerle Luimstra (Witteveen+Bos), die samen met collega Arjen van Nieuwenhuijzen en Sjoerd Kerstens (Royal Haskoning DHV) deze eerste sessie organiseerde , kan de relatieve rust goed verklaren.

“AquaConnect is een multidisciplinair project, waar enkele tientallen promovendi van meerdere universiteiten bij zijn betrokken”, zegt zij. “Promotieonderzoek duurt vaak meerdere jaren. De promovendi zijn de eerste twee jaar vaak druk bezig met het onderzoek en het verzamelen van de resultaten, die vervolgens gepubliceerd kunnen worden in een gezaghebbend wetenschappelijk tijdschrift. AquaConnect kan echter alleen een succes worden als er al eerder kennis en ervaringen worden uitgewisseld en verbinding wordt gemaakt met de praktijk.”

Meer interactie
De tot op heden beperkte interactie werd door meerdere stakeholders, waaronder Glastuinbouw Nederland, als een gemis ervaren. Intensiever contact wordt nu ook belangrijker voor de promovendi. De organisatie van AquaConnect, dat gecoördineerd wordt door milieutechnoloog Thomas Wagner van Wageningen University & Research, heeft dat onderkend. Dit heeft geleid tot een eerste ingelaste bijeenkomst in januari, waar twee gebiedsvisies zijn gepresenteerd. Er zullen nog meer sessies volgen waar we het onderzoek en de praktijk verder integreren.

Gebiedscases
De eerste gebiedsvisie betrof de waterhuishouding en de daarmee verband houdende uitdagingen op de hoge zandgronden van de Gelderse Vallei en de Veluwe, verzorgd door medewerkers van drinkwaterbedrijf Vitens en Waterschap Vallei en Veluwe. Aansluitend presenteerden Beleidsspecialist Water & Omgeving Guus Meis (Glastuinbouw Nederland) en Erik de Haan (Provincie Zuid-Holland) een gebiedscase over de watervraagstukken van de glastuinbouw in Zuid-Holland.

Studenten en begeleiders bijgepraat
“Het was erg leuk én nuttig om te doen”, vertelt Meis. “De betrokken studenten en hun wetenschappelijke begeleiders zijn zeer gedreven, maar staan op behoorlijke afstand van de sector. Vandaar onze wens om snel met elkaar aan tafel te gaan, want een goede aansluiting tussen wetenschap en praktijk is essentieel om de komende jaren concrete stappen te kunnen zetten voor de beschikbaarheid van goed gietwater. Wij hebben verteld wat er speelt, welke projecten en initiatieven er op dit moment lopen in diverse deelgebieden – denk aan Coastar (ondergrondse opslag van regenwater), collectieve zuiveringsinstallaties en Rainlevelr – en welke prangende vragen of knelpunten geadresseerd moeten worden. Dat zal voor elk gebied nuancering en maatwerk vergen.”

Concrete vraagstukken
Als voorbeeld noemt Meis het Westland, dat ingeklemd ligt tussen de kustlijn (zandgrond) en het veenweidegebied van Midden Delfland. “In het westelijke deel zien we oprukkend kwelwater en verzilting, terwijl het oostelijke deel geconfronteerd wordt met bodemdaling”, licht hij toe. “Wat betekenen die ontwikkelingen voor de mogelijkheden om grondwater te blijven onttrekken? Kunnen we grondwater efficiënter inzetten, welke alternatieve bronnen kunnen we in Zuid-Holland beschikbaar maken en hoe kunnen de uitwisseling van water tussen bedrijven verbeteren?”

Werkgroepen aan de slag
Direct na de presentaties zijn er werkgroepen van promovendi geformeerd die met deze vragen aan de slag gaan. Deze sessie had als doel het helder krijgen van de vraagstukken en het hieraan koppelen van de promotieonderwerpen. Op de eerstvolgende plenaire bijeenkomst, die in de loop van het voorjaar zal plaatsvinden, wordt gezamenlijk gewerkt aan oplossingen, welke in één of meerdere vervolgsessies verder uitgewerkt worden voor praktische implementatie in de promotieonderzoeken.  

Meis: “In de glastuinbouw zijn we gewend om snel aan de slag te gaan, projecten op te tuigen en al doende te leren. Het mooie van AquaConnect is dat er nu wetenschappers bij betrokken zijn die gewend zijn om met modellen te werken en nieuwe technologieën te ontwikkelen. Dat kan resulteren in een betere wetenschappelijke onderbouwing van ideeën en beter maatwerk voor onze sector en andere stakeholders. Nu beide werelden daadwerkelijk met elkaar zijn verbonden, hoop ik dat we daar snel de vruchten van kunnen plukken. De tijd begint wel te dringen, want de zomers worden steeds droger en de Kaderrichtlijn Water (deadline 2027) stelt ook eisen aan de grondwaterpakketten. Het zou mooi zijn als we ruim voor die datum nieuwe stappen kunnen zetten die op langere termijn het verschil kunnen maken.”

Stichting KijK
Via Stichting Kennis in je Kas (KIJK) is de glastuinbouw inhoudelijk en financieel betrokken bij het programma. De voornaamste financier en opdrachtgever is de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), die ruim vier miljoen euro beschikbaar stelt. Bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties dragen samen twee miljoen euro bij.

Meer informatie over AquaConnect is te vinden op www.aquaconnect.nu.