SERIE TEELTWISSELING Dalende trend middelen in oppervlaktewater noodzakelijk
“Waterkwaliteit is belangrijk. Daarom moeten telers leren bij de teeltwisseling het teeltwater niet op het oppervlaktewater maar op het riool te lozen. Dat teeltwater is namelijk een periodieke aanslag op de waterkwaliteit. En dat zien we terug bij de metingen”, zegt Agnes van Zoelen, hoogheemraad van Schieland en Krimpenerwaard. De teeltwisseling is het moment om de kas te controleren op lekstromen en percolaatwater.
Drainwater opgebruiken
“Lozen van teeltwater aan einde van de teelt hoeft niet”, zegt Theo Ammerlaan, voorzitter LTO Glaskracht Midden Zuid-Holland. “Een teler moet er vooraf over nadenken hoe hij op een slimme manier het drainwater maximaal opgebruikt. Niet lozen bij de teeltwisseling bespaart ook op meststoffen, die kostbaar zijn.” Verder pleit hij voor een circulaire tuinbouw, omdat er nog teveel reststromen op het oppervlaktewater terecht komen. Met het optimaliseren van de waterstromen en het sluiten van de systemen moeten de gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater verminderen.
“Wanneer één teler het niet goed doet, is dat slecht voor de sector. Want je wilt een goed imago”, aldus Van Zoelen. “Als gewasbeschermingsmiddelen niet uit het oppervlaktewater verdwijnen, worden ze verboden. Dus als het lukt om ze eruit te houden, blijven ze beschikbaar voor gebruik.”
Sociale controle
Ammerlaan: “De ene teler doet er alles aan om een hoogwaardig product te telen en een ander verknoeit het. Daarom werkt de polderaanpak met gebiedsgericht meten zo goed, waar door sociale controle telers elkaar in de gaten houden.”
De hoogheemraad vult aan: “De regels naleven vraagt een investering van telers. Sommige doen dat en andere niet, waardoor het effect teniet gaat. De sector kan de extra inspanningen en investeringen voor beter oppervlaktewater positief benutten naar de maatschappij.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ammerlaan: “Als we de ‘license to produce’ willen behouden, moeten we maatschappelijk verantwoord ondernemen. We produceren gezonde voeding. Maar als we wereldleider willen blijven, moeten we wel alle gaten dichten om ongewenste lozingen te voorkomen. Bovendien zitten we hier in een dichtbevolkt gebied. Dat vraagt meer van de ondernemer.”
Tijdens de teeltwisseling heeft een teler de mogelijkheid om alles goed na te lopen. Controleren of alle pijpjes goed zijn aangesloten en alle lekstroompjes afdichten. Voor het uitspuiten van de kas en reinigen van het irrigatiesysteem is het van belang om te kiezen voor reinigingsmiddelen die zo min mogelijk milieubelastend zijn of volledig afbreken. Reinigen van het irrigatiesysteem moet niet op het oppervlaktewater maar op het riool worden geloosd.
Afsprakenkader emissieloze kas
De hoogheemraad: “Het Afsprakenkader emissieloze kas heeft als doel om een goede kwaliteit van het oppervlaktewater te krijgen, dat voldoet aan Europese eisen. Dat willen we als overheid, waterschap en sector met elkaar bereiken, ieder in hun eigen rol. De collectiviteit van deze combi met een gedeelde visie is belangrijk. Het draagt bovendien bij aan het imago als kwalitatief hoogwaardige leverancier van tuinbouwproducten.”
Ammerlaan geeft aan dat ze dezelfde stip op de horizon hebben om naartoe te gaan. “Als LTO willen we faciliteren om mensen bij elkaar te brengen, maar zijn geen politieagent. Samen zijn we sterker, ook als we lastige problemen tegenkomen. We kunnen dan kijken wie wat oplost.” Volgens de voorzitter zijn met een collectieve zuivering ook niet alle problemen op te lossen.
Streng maar rechtvaardig
Het hoogheemraadschap gaat de erven van de bedrijven op om telers te adviseren en te ondersteunen om de teeltwisseling goed te laten verlopen. “We handhaven als het moet, maar willen met de sector tot oplossingen komen. Het moet onderdeel van hun bedrijfsstructuur zijn en daarvoor moeten ze ook de verantwoordelijkheid nemen. Echter, als dat niet gebeurt, is handhaving ook een middel dat kan worden ingezet”, meldt Van Zoelen. Volgens de hoogheemraad gaat het om een stuk bewustwording bij de ondernemers. Zij is er optimistisch over dat het succesvol wordt.
