‘Glastuinbouw op de goede weg, maar we zijn er nog niet’
Op donderdag 22 juni werden tijdens de Waterdag 2023 in het World Horti Center in Naaldwijk voor een volle zaal met ondernemers de metingen van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater geëvalueerd. Daarnaast werden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar lekstromen op zeven glastuinbouwbedrijven. Margreet Schoenmakers, programmamanager Water en Plantgezondheid bij Glastuinbouw Nederland, leidde de dag in. Na de pauze werden acht interactieve workshops over water gerelateerde onderwerpen gegeven.
Het innovatieprogramma Glastuinbouw Waterproof van Stichting Kennis in je Kas heeft drie belangrijke speerpunten waarbinnen kennis wordt ontwikkeld in verschillende projecten. “Een is de beschikbaarheid van voldoende goed gietwater, waarbij rekening wordt gehouden met duurzaamheid”, zei Schoenmakers. Ook het gebruik van grondwater staat onder druk. Tegelijk heeft de sector te maken met klimaatverandering. Een van de oplossingen waar binnen Glastuinbouw Waterproof aan wordt gewerkt is het gebruik van effluent water van rioolwaterzuiveringsinstallaties, dat in een workshop later die middag aan bod kwam.
Het tweede speerpunt is de optimalisatie van de waterkwaliteit in de kas én het derde de waterkwaliteit om de kas. De waterkwaliteit om de kas is nog niet op orde, bleek uit de presentaties van de twee volgende sprekers.
Zuiveringsplicht werkt
Dennis Kalf presenteerde namens het ministerie van I&W de meetgegevens van de waterkwaliteit in glastuinbouwgebieden. Die gegevens dateerden uit de jaren t/m 2021, die van 2022 komen na de zomer beschikbaar. Dit betreft de ecologische normen, beter bekend als MKN (Milieu Kwaliteits Normen), die zijn vastgelegd in de BKMW (Besluit Kwaliteitseisen en monitoring Water) t.b.v. de Kaderrichtlijn Water.
Kalf presenteerde eerst de (106) meetlocaties van het landelijk meetnet gewasbeschermingsmiddelen, waarvan er 26 specifiek voor de glastuinbouw zijn. Het waterschap meet op die locaties zes tot twaalf keer per jaar alle voor de teelt toegelaten werkzame stoffen. Door de vaste meetpunten kunnen conclusies worden getrokken over de ontwikkeling van de waterkwaliteit, die door Deltares jaarlijks wordt gerapporteerd. In 2021 werd door het Hoogheemraadschap Delfland op sommige meetpunten niets of slechts één stof boven de norm aangetroffen. Het gros van de meetpunten liet echter twee tot tien stoffen zien die boven de norm uitkwamen en in sommige gevallen zelfs meer. De afgelopen jaren is de waterkwaliteit in glastuinbouwgebieden verbeterd, namelijk van 30% van de werkzame stoffen boven de norm in 2016 tot 15% in 2021. De laatste jaren stagneert die verbetering. “De zuiveringsplicht is voor de sector een heel forse inspanning geweest. We zien dat het werkt, maar we zijn er nog niet. We moeten dus meer doen, om consequenties van het niet halen van de KRW-doelen in 2027 te voorkomen.”
Tandje erbij
Manfred Wienhoven, consultant bij Ecorys, had wel een paar suggesties voor de zaal. Hij deed op zeven glastuinbouwbedrijven onderzoek naar lekstromen van de kas naar het grondwater en het oppervlaktewater. Die lekstromen zijn vaak te wijten aan een lekkend watergeef- en recirculatiesysteem. Aan het onderzoek deden vijf bedrijven met substraat (anthurium, gerbera, paprika, tomaat) mee en twee grondgebonden telers (chrysant). In de kas werd gemeten of en zo ja welke nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen weglekten naar het grondwater en daarbuiten, in de oever. De resultaten zijn gepubliceerd in een rapport dat telers kunnen downloaden op de website van Glastuinbouw Waterproof. De belangrijkste conclusie is dat stoffen in het drainwater ook in grondwater worden aangetroffen. Een aantal van die stoffen wordt ook aangetroffen boven de milieukwaliteitsnormen. Daardoor is er helaas ook een risico voor de kwaliteit van het oppervlaktewater. “Het positieve is dat telers de mankementen in de kas zelf kunnen vaststellen en oplossen.
De belangrijkste aanbeveling is dan ook: zorg voor systematische inspectie en onderhoud in de kas om zo de bodemlekstromen te beperken. Zorg dat je watersysteem goed gesloten blijft en kom in actie bij verspreide natte plekken in de kas. Er moet wat dat betreft echt een tandje erbij.”
Klik hier voor de presentaties en posters van de bijeenkomst.
