“Duurzame oplossing voor gegarandeerd goed gietwater”

De gemiddelde toerist zal bij ‘Delft Blue Water’ denken aan een leuke souvenir voor thuis. Dat is een groot contrast met de werkelijke betekenis; het is de naam van een project dat heeft aangetoond dat het mogelijk is om effluentwater te zuiveren en op te werken tot goed gietwater voor de glastuinbouw. Fase 2 van het project wordt uitgevoerd bij tomatenteler Cock van Schie in Kwintsheul. Daar wordt oppervlaktewater bewerkt tot noodzakelijk gietwater van goede kwaliteit.

Tuinders hebben veel gietwater nodig voor hun gewassen. Het in bassins opgevangen regenwater is de belangrijkste buffer daarvoor, maar dat is niet voldoende. Telers in het Westland vullen hun behoefte aan met grondwater, dat via een proces van omgekeerde osmose op bedrijfsniveau wordt opgewaardeerd tot goed gietwater. Daar kleven echter steeds meer nadelen aan, zo geeft tomatenteler Cock van Schie van TomSelect uit Kwintsheul aan. “Na de osmosebehandeling blijft er teveel natrium in het schone water achter. Dat is het gevolg van de verzilting van het grondwater in de regio. Dat teveel aan zout moeten wij vervolgens lozen, samen met kostbare voedingsstoffen, en dat is uit financieel en milieu-oogpunt geen ideale situatie.”

Actieve bijdrage
Via zijn broer Paul, die zitting heeft in de landelijke commissie Tomaat en de klankbordgroep Water van LTO Glaskracht Nederland, maakte Van Schie kennis met het Delft Blue Water-project. “Dit project bij de Demokwekerij, met gezuiverd afvalwater van de Harnaspolder, was toe aan een praktijkproef. Daar hebben wij ons vervolgens voor opgegeven, want als je zaken wilt veranderen moet je daar ook een actieve bijdrage aan leveren”, meent Cock van Schie. De praktijkproef heeft hij opgezet samen met buurman Guus van Leeuwen, teler van chrysanten.

Fase 1 van het project betrof onderzoek naar de beste manier van zuiveren van afvalwater van de AWZI Harnaspolder en opwerken tot goed gietwater. Dat gezuiverde water kan vervolgens via leidingen, naar de tuinders worden vervoerd. Een alternatief is voorzuiveren en transporteren via het boezemstelsel. Daar wordt het vervolgens opgepompt en verder opgewerkt tot goed gietwater. “Een dergelijke aanpak vereist echter schaalgrootte en voldoende volume”, zegt Jan Willem Mulder van Evides, het waterbedrijf dat nauw bij het project is betrokken. “Uitgangspunt is dat het water uit het gebied, ook in datzelfde gebied wordt hergebruikt. Tot op heden wordt het gezuiverde, zoete water van de installatie in de Harnaspolder naar zee gepompt, terwijl tegelijk het gebied te maken heeft met verzilting. Een duurzame toepassing is echter mogelijk, zo heeft het project inmiddels aangetoond.”

Hoge kwaliteit
Alternatief voor de centrale aanpak is het lokaal bewerken van oppervlaktewater tot goed gietwater. “Het project bij Van Schie is het eerste proefproject. Als dit slaagt dan kan het worden uitgebreid tot een netwerk, waarbij activiteiten alsnog centraal georganiseerd kunnen worden.” Dat is de logische geleidelijke aanpak. “Het is niet realistisch om direct groots te investeren als het volume nog onduidelijk is.”

Tussen de teeltbedrijven van Van Schie en Van Leeuwen in is in Kwintsheul een membraaninstallatie geplaatst, dat zorgt voor hoogwaardig gietwater, dus zonder natrium en chloride. “De membranen zijn filters met microscopisch kleine gaatjes, waardoor zoutmoleculen uit het water worden gefilterd”, legt Mulder uit. Hij benadrukt dat deze werkwijze de telers in het gebied de garantie geeft van voldoende gietwater van de gewenste hoge kwaliteit. “Hemelwater is en blijft de belangrijkste bron, maar dat is zeker in de zomerperiode, met weinig regen en hoge productie, niet voldoende. Daar komt bij dat de overheid grenzen stelt aan het terugpompen van brijn (het zoute residu na ontzouten van grondwater) in de bodem. Maar dan moet er voor de telers wel een goed alternatief beschikbaar zijn.”

Economisch klimaat
Voor Cock van Schie zijn milieu en duurzaamheid zeker elementen die meespelen bij deelname aan deze praktijkproef. “We willen beslist laten zien dat we op dit gebied goed bezig zijn. Het is ook noodzakelijk, want het probleem van het zoute water na osmose wordt elk jaar groter. Feit is echter dat de glastuinbouw moeilijke tijden kent. Het economisch klimaat speelt wel degelijk een rol. Daarom heb ik de directeur van Evides onlangs ook laten weten dat de mogelijke voordelen van deze werkwijze ook aan de kant van de teler moeten vallen.”

De membraaninstallatie in het tuinbouwgebied van de Hooghe Beer is inmiddels in gebruik genomen. Voorlopig wordt er alleen leidingwater gebruikt, op korte termijn moet gezuiverd water uit de Zweth, de boezem van het gebied, worden gebruikt.