Watermanagement in de glastuinbouw

Watermanagement wordt steeds belangrijker om lozing van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen en zo te werken aan een duurzame glastuinbouw. De afgelopen twee jaar is hier binnen de KRW projecten Glastuinbouw Waterproof - substraat en grondgebonden, uitgebreid onderzoek naar verricht.

Inmiddels zijn de resultaten gepubliceerd en toegelicht op verschillende themabijeenkomsten. Daarnaast zijn de resultaten beschikbaar onder de projecten Waterproof Grondgebonden en Substraat.

KRW Projecten Glastuinbouw Waterproof, substraat en grondgebonden
Een uniek consortium van bedrijfsleven, waterschappen en onderzoek werkten gezamenlijk aan oplossingen om door goed watermanagement, zowel in de substraatteelt als ook in de grondteelt, emissie te beperken naast een verdere optimalisatie van de teelt. Inmiddels zijn beide projecten afgerond.

Dit betekent niet dat het nu voor elk bedrijf en elke teelt mogelijk is om op dit moment te komen tot een nagenoeg nul-lozing, maar er zijn wel belangrijke stappen in de goede richting gezet.

Substraatteelten
De belangrijkste stap die substraattelers kunnen zetten, is er voor te zorgen dat het drainwater maximaal wordt hergebruikt. Zij noemen daarbij twee belangrijke knelpunten het optreden van groeiremming en ophoping en onbalans van meststoffen.

Praktijkonderzoek met 12 vruchtgroente- en sierteeltbedrijven heeft laten zien dat toepassen van geavanceerde oxidatie(H2O2-UV) leidt tot (soms zelfs aanzienlijk) minder lozen, zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit of productie, Dit komt omdat geavanceerde oxidatie soms een concreet waterkwaliteitsprobleem heeft opgelost, maar vaker nog omdat het meer zekerheid bood dat er veilig langer gerecirculeerd kan worden.

Om het gewenste voedingsrecept te kunnen blijven geven, stellen bedrijven grenzen aan het percentage drain dat wordt hergebruikt. Hierdoor kan onnodige spui ontstaan door overlopende buffers. Slimmere regelingen houden rekening met de voedingsbehoefte van het gewas afhankelijk van instraling en behoefte van de plant waardoor maximaal hergebruik van drainwater mogelijk is.

In uitzonderlijke gevallen blijft de behoefte om water te lozen. Met een membraan destillatie- of omgekeerde osmose zuiveringsinstallatie kan 80 tot 90% van het lozingswater teruggewonnen worden en weer geschikt gemaakt worden als gietwater. Op dit moment kan kostentechnisch gezien het beste voor omgekeerde osmose gekozen worden, maar dat prijsverschil wordt kleiner bij grotere bedrijven en spuistromen. Om de kosten van het zuiveren en afvoeren van het resterende concentraat te beperken is onderzocht of het ingedikte spuiwater elders kan worden toegepast. Mogelijke afnemers zijn tuinders met zouttolerante teelten (inclusief algen) of meststoffenleveranciers, maar dit moet verder onderzocht worden.

Grondgebonden teelten
Bij veel grondtelers is de bodem een black-box en bestaat de wens om meer inzicht te krijgen in de processen rond water en nutriënten. Meer inzicht geeft meer mogelijkheden om de teelt te beheersen! Met een lysimeter kan de werkelijke uitspoeling gemeten worden. Watergehaltesensoren geven de vochtvariatie weer in de bodemlagen. Als extra hulpmiddelen zijn er modellen beschikbaar die de gewasverdamping en de stroming van het water in de bodem berekenen. Met deze kennis  kan de teler meer gericht watergeven. 'Best Practices' zijn opgesteld aan de hand van studies op negen praktijkbedrijven (waaronder chrysant, zomerbloemen, sla en biologische groenten).

Door de deelnemende telers is veel geleerd binnen het project, met name over het gebruik van de lysimeter, sensoren en drainmeters. Toch zijn er ook nog veel vragen waarop nog een antwoord moet worden gekregen en zaken die nog nader moeten worden uitgezocht. Dit gebeurt in vervolgtrajecten, onder andere in een al gestart praktijknetwerk.

KRW grond: Financiers en projectpartners zijn Agentschap NL, Productschap Tuinbouw, Waterschap Rivierenland, Hoogheemraadschap van Delfland, Waterschap Peel en Maasvallei, Waterschap Hollandse Delta, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Hoogendoorn B.V., Hortimax B.V. en Priva B.V. Het project wordt gezamenlijk uitgevoerd door Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen UR Alterra en LTO Groeiservice.

KRW substraat: Financiers en projectpartners zijn Productschap Tuinbouw, Agentschap NL, Interpolis Agro, Hoogheemraadschap Delfland, Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard, Waterschap Peel en Maasvallei, Bruine de Bruin BV, Priva B.V, Stolze B.V., Hellebrekers B.V., Bayer, Syngenta en Basf. Het project wordt gezamenlijk uitgevoerd door Wageningen UR Glastuinbouw, TNO Bouw en Ondergrond, Fytagoras, LTO Groeiservice en Groen Agro Control.