Monitoren wortelmilieu voor optimaliseren watergift en EC

Jan van Staalduinen

Substraattelers lopen voorop bij het monitoren van de groeiomstandigheden in het wortelmilieu, zoals het water- en zuurstofgehalte, de EC, de pH en de temperatuur. Meer inzicht in het verloop daarvan maakt immers een nauwkeurige sturing mogelijk, waardoor stresssituaties zijn te voorkomen en het gewas in de gewenste balans blijft. Met behulp van moderne substraat sensoren en toepassing van de nieuwste kennis en inzichten valt er volgens Jos Beerens van kennispartner Grodan nog steeds winst te behalen in productiviteit en efficiënte benutting van water en nutriënten.

De introductie van GroSens matsensoren rond 2015 tilde het monitoren van de groeiomstandigheden in steenwolmatten naar een veel hoger niveau. Tot dan toe werd er op basis van individuele gewichtsmetingen, drainwatervolumes en een enkele watergehaltemeter slechts een globale indruk verkregen van het verloop van het watergehalte in een mat. Met het sensorsysteem van de substraatproducent zijn belangrijke kengetallen (WG, EC en T) 24/7 te volgen op verschillende hoogten in de mat en in meerdere matten per afdeling. Dit resulteert in een beter gemiddelde met een hogere betrouwbaarheid. Op steeds meer vruchtgroentebedrijven worden deze matmetingen gebruikt om de watergift te optimaliseren.

Gedragsverandering
Eigenlijk is het vreemd dat een dergelijke innovatie, die inmiddels breder navolging heeft gekregen, zo lang op zich liet wachten, beaamt manager sales support Jos Beerens. “Het bovengrondse klimaat is al jaren tot achter de komma in beeld, terwijl het wortelmilieu alleen op de watergift, drainpercentage en de EC in het drainwater werd gestuurd”, zegt hij. “Deze sturing is weinig verfijnd en biedt veel ruimte aan suboptimale situaties en stress. Inmiddels zijn matsensoren op veel bedrijven ingeburgerd. Dat heeft duidelijk geresulteerd in gedragsverandering (Precision Growing) ten aanzien van start- en stoptijden, watergeeffrequentie en beurtgroottes en eisen aan mateigenschappen.

Klimaat en wortelmilieu: 2 handen op 1 buik
Door de groeiomstandigheden in de kas en in de mat nauwkeuriger en in onderlinge samenhang te sturen, is het veel eenvoudiger om gewassen in de gewenste balans te houden en stresssituaties te voorkomen. Het klimaat en het wortelmilieu zijn in feite twee handen op dezelfde buik. Dat is goed voor de productiviteit en het uithoudingsvermogen van planten, waardoor er indirect ook minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. Bovendien draagt het bij aan een efficiënte benutting van water, nutriënten en energie.

Drie sensoren per kraanvak
Is de wortelomgeving nu dan een open boek? Niet helemaal, want nog steeds wordt er op basis van onderzoek en praktijkanalyses nieuwe kennis vergaard waarmee telers voordeel kunnen behalen. Om op basis van meetresultaten verantwoord te kunnen sturen, moeten zij uiteraard wel betrouwbaar zijn. Dat hangt zowel af van de nauwkeurigheid, die volgens Beerens dik in orde is, als van het aantal meetpunten ten opzichte van de populatie. Juist aan dat laatste valt nog veel te verbeteren.
“Ons advies is om in het sturende kraanvak drie sensoren en in de volgende kraanvakken een sensor te plaatsen in vergelijkbare matten”, vervolgt de substraatspecialist. “Als één van de sensoren dan een afwijkend beeld laat zien, is het aannemelijk dat daar iets aan de hand is. Dat kan een verstopte druppelaar zijn, een draingat dat niet goed is gestoken of een plant die is weggevallen. Als je één of twee meetpunten per kraanvak gebruikt, weet je nooit of de gemeten waarden representatief zijn. Dat zal iedere teler best begrijpen. Wij adviseren overigens ook om regelmatig met een portable matsensor controlemetingen uit te voeren in andere matten en de resultaten naast die van de ‘vaste’ sensoren te leggen. Dat geeft een nog betrouwbaarder en completer beeld waardoor men naast preciezer water geven ook gerichter aanpassingen op afstand kan doen.”

Whitepaper
Beerens benadrukt dat dit advies niet is ingegeven door commerciële overwegingen. “In sommige landen is een meetpunt per kraanvak een harde eis van verzekeraars, omdat het kostbare fouten écht helpt voorkomen”, zegt hij ten overvloede.
Grodan heeft de meeste recente inzichten in monitoring en watermanagement beschreven in het Engelstalige whitepaper ‘Making informed decisions in respect to water and EC management’. Het beknopte document bevat veel verhelderende grafieken en laat zich gemakkelijk lezen door iedereen die de Engelse taal enigszins machtig is en vertrouwd is met teelt- en klimaattechniek.

Meer nieuws watergift