Zicht op natriumtolerantie roos

Tijs Kierkels

Een tweejarige proef heeft beter zicht gegeven op hoeveel natrium roos kan verdragen. Die tolerantie ligt ruim boven de oude adviesnorm van 4 mmol/l. Ook is duidelijk dat 12 mmol/l bij gelijkblijvende EC te veel is. Ergens daar tussen ligt de veilige concentratie.

Het onderzoek is belangrijk om veilig te kunnen recirculeren. Roos staat bekend als een gewas dat heel weinig natrium opneemt en het zelfs actief uitscheidt. Die geringe opname kan ervoor zorgen dat natrium ophoopt in het gietwater bij recirculatie.

Apart onderzoek
Uit voorzorg zijn bij alle gewassen in het verleden de adviesnormen heel voorzichtig opgesteld. Uit een reeks proeven in de kassen van Wageningen University & Research is echter gebleken dat veel gewassen hogere niveaus aankunnen dan de adviesnormen. Voor elk gewas moet dit apart onderzocht worden.
Roos is door zijn lage opname en de meerjarige teelt sowieso niet goed te vergelijken met andere gewassen. Daarom liepen sinds april 2020 proeven om de reactie op een oplopend natriumgehalte te onderzoeken. Die zijn nu afgerond.
De onderzoekers hebben vier trappen aangelegd: 0, 4, 8 en 12 mmol/l Na. De EC bleef hierbij gelijk. Dat heeft tot gevolg dat Na bij de hoogste trappen andere voedingselementen kan verdringen. Daarom zijn er tevens twee trappen aangelegd waarbij de EC mocht meestijgen met het oplopende natriumgehalte. Zie overzichtstabel in de bijlage.

Minder takken
“Al na drie maanden zagen we verschillen en na een half jaar bleven ze constant. De rozen bij de hoogste trap (12 mmol/l) maakten minder stelen per vierkante meter. Over de hele periode gemiddeld 21% minder. De takken waren wel 10% zwaarder, maar de kiloproductie per m2 lag daarmee overall lager”, vertelt Wim Voogt, projectleider van alle natriumproeven in de Bleiswijkse kassen. Er is wel een kanttekening: dat effect deed zich voor als de EC gelijk bleef (behandeling D in de tabel). Als de EC mee mocht stijgen (behandeling F), liet het gewas geen significant verschil zien met de referentie (behandeling A).
Dit zette de onderzoekers al op het spoor, dat door de monsters aan het eind van de proef bevestigd is. “De verklaring van het Na-effect bij gelijkblijvende EC is een kaliumtekort. De kaliumgift daalt immers bij stijgend natrium. De plant krijgt minder binnen en vermoedelijk veroorzaakt dat minder uitloop van stelen. En doordat er minder stelen zijn, kunnen ze zwaarder worden”, zegt Voogt.

Interactie kalium-natrium
De bladanalyses bevestigen dit. De kaliumgehaltes in het blad waren duidelijk lager bij 12 mmol/l Na. Voor calcium en magnesium waren geen dalingen te zien.
“Bij Phalaenopsis zagen we ook bij meestijgende EC een daling van het kaliumgehalte van bladeren. Dit duidt op een antagonisme tussen K en Na in de plant. Maar bij roos speelt dat niet. Bij gelijkblijvende EC is er puur sprake van kaliumtekort”, geeft hij aan.
Rozen mogen dan weinig natrium opnemen, maar waar blijft het deel dat wel naar binnen gaat? Dat was in eerste instantie een raadsel. Voogt: “We hebben jong en oud blad, stelen en bloemtakken bekeken. De gehaltes waren verrassend laag, zelfs soms onder de detectie-limiet. Pas toen we de stronken bemonsterden, vonden we het terug. Daar zit meer natrium in dan in de groene delen. Maar nog steeds veel minder dan in andere gewassen.”

Trips overwonnen
De proef is doorgezet tot eind mei ‘22, ruim een half jaar langer dan gepland. Dat kwam door een aantasting met trips in de zomer van ‘21. Die was zo ernstig dat op een gegeven moment alle bloemknoppen verwijderd moesten worden, gedurende acht weken. Nadien was het probleem onder controle en groeide het gewas goed door. Voordeel van de verlenging was dat het gewas nog een keer in een periode met veel instraling beoordeeld kon worden. Het beeld dat al na een half jaar was ingezet, bleef echter hetzelfde. Voogt: “Bij gelijkblijvende EC zijn concentraties van 4 en 8 mmol/l geen probleem, maar 12 wel. Daar tussenin ligt dus een omslagpunt. Het is aan de telers om te bepalen wat een veilige concentratie is.”

Het project wordt gefinancierd door de Topsector T&U/LNV, Stichting Kennis in je Kas, gewascoöperatie Roos, Yara en Elektravon Haket.

Meer nieuws