Verantwoord hergebruik afvalwater maakt watersysteem robuuster

Jan van Staalduinen

Onderzoekers van KWR hebben de potentiële bijdrage van waterhergebruik op het zoetwatersysteem gekwantificeerd en inzichtelijk gemaakt. Hieruit blijkt dat hergebruik van gezuiverde afvalwaterstromen de netto onttrekking van grondwater flink kan verminderen. In de glastuinbouw gebeurt dit al op kleine schaal, meer lijkt mogelijk. “Je moet de mogelijkheden en beperkingen van gebied tot gebied bekijken”, zegt projectmanager Geertje Pronk.

Water in de circulaire economie
De studie van de onderzoekers uit Nieuwegein maakt deel uit van een breed, collectief onderzoek voor drinkwaterbedrijven binnen het Programma Water in de Circulaire Economie (WiCE). Het idee is om gezuiverd riool- en afvalwater veel beter en breder te benutten dan nu gebeurt, zodat er minder grondwater nodig is om in de groeiende waterbehoefte te voorzien. Zo staan de grondwaterstanden op de zandgronden na de droge jaren 2018 en 2019, ondanks de overvloedige neerslag in de eerste maanden van dit jaar, nu alweer onder druk. Structureel (te) lage grondwaterstanden leiden tot schade aan landbouw en natuur, verzilting en versnelde bodemdaling in de lager gelegen landsdelen.
KWR bracht voor verschillende gebruiksgroepen het verbruik en de afvalwaterstromen in kaart. Momenteel wordt het overgrote deel van het gezuiverde riool- en afvalwater nog geloosd in oppervlaktewater en de Noordzee. Als het aan de overheid en andere stakeholders ligt, komt daar verandering in.

Deltaplan Zoetwater
“Het grondwatersysteem en de drinkwatervoorziening komen onder steeds grotere druk te staan, met alle gevolgen van dien”, zegt onderzoeker en projectmanager Geertje Pronk. “Veilig en efficiënt hergebruik van restwaterstromen kan ons zoetwatersysteem beter in balans brengen. Dat is ook de opzet van het Deltaplan Zoetwater, dat tal van onderzoeksprojecten en initiatieven omvat. Bij enkele van die initiatieven speelt de glastuinbouw een interessante rol.”
De glastuinbouw is voor de watervoorziening grotendeels zelfvoorzienend door regenwater op te vangen en op te slaan, en door drainwater na ontsmetting opnieuw te gebruiken. De behoefte aan alternatieve bronnen voor goed gietwater neemt echter toe, mede vanwege het vaker voorkomen van langdurig droge perioden. “En juist dan is de waterbehoefte op tuinbouwbedrijven hoog”, stelt Pronk vast.

Dinteloord
Riool- en afvalwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s en AWZI’s) in de nabijheid van tuinbouwclusters kunnen uitkomst bieden. Een mooi voorbeeld is te vinden in Dinteloord, waar het gezuiverde afvalwater van een suikerfabriek nu deels wordt opgeslagen in ondiepe aquifers voor latere aanwending als gietwater in het naastgelegen tuinbouwgebied Prinsenland. Zie afbeelding.

Systematisch aanpakken
Ook in andere gebieden, zoals Harnaschpolder bij Delft, wordt gestudeerd op mogelijkheden om gezuiverd afvalwater voor een dergelijk of ander doel in te zetten. Pronk: “Voor het watersysteem maakt het niet uit wie het beschikbare afvalwater opnieuw gaat gebruiken, als het maar goed en verantwoord gebeurt. Afhankelijk van het beoogde doel moet het water aan tal van eisen en voorwaarden voldoen, en het moet economisch interessant zijn. Dat vraagt om een systematische, gebiedsgerichte aanpak met aandacht voor de zuiveringsbehoefte, veiligheidswaarborgen, wetgeving en maatschappelijke perceptie, en de mogelijke consequenties voor het milieu. De kennis en expertise om dergelijke exercities goed te doorlopen zijn beschikbaar.”

Meer nieuws