Terugwinning van zoet water verbeteren bij ondergrondse wateropslag

Ondergrondse wateropslag is een bruikbare oplossing om overtollig zoet water op te slaan in tijden dat de bovengrondse wateropslag vol is. Kwalitatief goed gietwater gaat hierdoor niet verloren voor de teelt. Een probleem voor ondergrondse opslag in het kustgebied is echter de zoute bodem.

Regenwater infiltreren
Bij vier bedrijven (totaal 27 ha kassen) van telersvereniging Prominent in ’s-Gravenzande loopt een proefproject van wateropslag in de bodem. Van september tot eind februari vindt hier vrijwel doorlopend infiltratie van overtollig regenwater plaats. “In de natte periode is er ongeveer 200 mm/m2 aan water over om te infiltreren. Daarmee trekken we de regenwaterbassins dan feitelijk een paar keer leeg”, zegt Koen Zuurbier, geohydroloog bij KWR Watercycle Research Institute. Maximaal kan er 35 m3 water per uur in de grond worden geïnfiltreerd. Dat komt neer op 60.000 tot 70.000 m3 per jaar.

Drie putfilters in één boorgat
De geohydroloog: “Bij een normale put met één putfilter (= buis met gaatjes) in de grond is maar een fractie van het geïnjecteerde water terug te winnen. Dit komt doordat het lichtere zoete water in het zoute grondwater omhoog drijft. Bij Prominent beschikken we over drie putfilters voor infiltratie en terugwinning op drie dieptes van 23 tot 37 m. Met meer putfilters is het mogelijk om meer water terug te winnen. Het diepste filter is alleen voor het injecteren en twee ondiepste buizen zijn om water te ontrekken.” De zoetwaterbel heeft een horizontale diameter van 120 m.

Opdrijven zoet waterbel
In het Westland gaat het opdrijven van zoet water sneller dan in het Oostland (zie artikel ‘Meer gietwater door ondergrondse opslag'). Om de zoetwaterbel niet verder omhoog te laten komen, wordt in ’s-Gravenzande onder de bel extra brak water onttrokken. “Deze put noemen we een ‘zoethouder’. Het brakke water is vermengd met hemelwater. Na het naar boven halen gaat het water door het omgekeerde osmose apparaat en levert wat extra gietwater op. Het concentraat pompen we weer terug de grond in”, vertelt Zuurbier. “Door de combinatie van deze twee technieken van ondergrondse wateropslag en omgekeerde osmose heb je een betrouwbaar en duurzaam systeem. Hiermee halen we net zoveel water uit de bodem als we erin stoppen.” 

Meer zoet water terugwinnen
Voor de geohydroloog zit de uitdaging in de ondergrond. Hoe win je zoveel mogelijk water ongemengd weer terug? En hoe maak je de bediening voor de teler zo makkelijk mogelijk? “Momenteel is alleen nog maar de infiltratie geautomatiseerd; het ‘zoethoudertje’ nog niet. Volgend jaar moet hiervoor de automatisering in werking treden.”

Kleideeltjes weken los
Tot 2018 doet Zuurbier metingen om het effect van de hemelwateropslag in de ondergrond te volgen. “In ondergrond week je kleideeltje los, die naar boven meekomen en in het omgekeerde osmose apparaat de membranen kunnen verstoppen. Dat willen we niet en daarom blijven we nog twee jaar monitoren hoe sterk dit effect is. Tevens zoeken we naar handvatten om dit te voorkomen. Dat doen we bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat we niet op de verkeerde plek het water met deze deeltjes naar boven halen.”

Financiering project
Met steun van het Innovatiefonds van Rabobank Westland werken hier KWR Watercycle Research Institute en Prominent samen met installatiebedrijven B-E De Lier en Bruine de Bruin, LTO Noord Glaskracht en Stichting Waterbuffer. Het project is voor de helft gefinancierd door het EU-project DESSIN.

Meer nieuws