Reinigingsproducten veilig binnen emissieloze teelt?
Om nulemissie van water met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen te bereiken, is het gewenst om te weten of toegepaste reinigingsmiddelen niet ophopen in het teeltsysteem. Producten die worden toegevoegd moeten worden opgenomen door de plant of worden afgebroken. Binnen het project ‘Voorkomen en Bestrijden emissies kasteelten’ is inzicht verkregen in de effecten van het gebruik van ontsmettingsproducten op de waterkwaliteit in recirculerende teelten.
Afgelopen voorjaar is door Wageningen University & Research BU Glastuinbouw en Bloembollen het eindrapport opgeleverd van het onderzoek ‘Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten, werkpakket 4’. In dit rapport wordt verslag gedaan van het onderzoek naar het mogelijk ophopen van reinigingsmiddelen in een gerbera gewas. Tevens is onderzocht of de toegepaste producten een additionele werking hebben tegen pathogenen.
Reinigings- en ontsmettingsmiddelen worden meestal, aanvullend aan de aanwezige ontsmetting (UV, Verhitter enzovoort), gebruikt in lage concentraties met als doel om vorming van biofilm in leidingen te voorkomen. Uit een laboratoriumproef is gebleken dat de dosering bij deze toepassing te laag is om een effect te realiseren op het tegengaan van pathogenen.
Ophopen van stoffen
Twee producten - chloordioxide en waterstofperoxide met stabilisator - zijn vervolgens in een kortlopende gerberaproef in de onderzoekskas gebruikt om te zien of ophoping van stoffen plaatsvindt. Uit deze kasproef kon voorzichtig de conclusie worden getrokken dat, ondanks dat in de oogst geen verschillen zijn geconstateerd, in de praktijk - bij een teelt die langer duurt - wel stoffen kunnen gaan ophopen als er niet meer wordt geloosd.
Daarom zijn vervolgens op een aantal bedrijven in de praktijk metingen verricht om te onderzoeken of ionen en/of reinigingsmiddelen gaan ophopen in het recirculerende watersysteem. Uit metingen op zeven gerberateeltbedrijven met verschillende reinigingsproducten (chloorbleekloog, chloordioxide, waterstofperoxide, ECA water), blijkt niet dat de toegepaste of gevormde producten (chloraat) snel ophopen als er niet of nauwelijks wordt geloosd. Wel loopt, afhankelijk van het reinigingsproduct, de natrium en/of chloride concentratie op. Bij een tolerant gewas als gerbera is dit niet of nauwelijks een probleem, maar bij andere gewassen moet hier wel op worden gelet.
Geen acuut gevaar
Is nu te zeggen dat chloorproducten volledig veilig zijn voor gebruik in een emissieloze teelt? Er blijkt geen acuut gevaar te zijn bij toepassing van concentraties tussen ca. 0 en 2 mg/l, nodig om leidingwerk te reinigen van een biofilm. Bij hogere concentraties, zoals in de teeltproef, loopt chloraat snel op, zelfs in een kortlopende teelt.
Meer informatie over dit project en het genoemde rapport is te vinden in de bijlage. Dit project was een onderdeel van het project ‘Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten’. Dit projectonderdeel werd gefinancierd door de Stichting Programmafonds Glastuinbouw (oud PT geld), de gewascoöperatie Gerbera en de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. De uitvoering lag bij Wageningen University & Research, Business Unit Glastuinbouw en Bloembollen.