Project Samen Meten: samenwerken aan waterkwaliteit

Samen Meten is een nieuw project waarbij telers de EC-waarde en het nitraatgehalte in het oppervlaktewater rond hun bedrijf meten. In dit project werken LTO Noord Glaskracht en het Hoogheemraadschap van Delfland samen om de waterkwaliteit te verbeteren. Samen met een groep telers stelt het waterschap in een bepaald gebied een bemonsteringsplan op.

Dit project is een vervolg op de gebiedsgerichte aanpak, waarbij het waterschap polder voor polder afgaat om verontreiniging van het oppervlaktewater in de glastuinbouwgebieden tegen te gaan. Het stoppen en voorkomen van lozingen van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen is namelijk cruciaal voor de waterkwaliteit in een gebied en het behoud van middelen voor de sector.

Vervolg op gebiedsgerichte aanpak
Bij de gebiedsgerichte aanpak licht Delfland een polder helemaal door, bezoekt alle glastuinbouwbedrijven, meet 24/7 de waterkwaliteit, geeft voorlichting en brengt lozingen en lekstromen in kaart. Samen met de ondernemers lost het waterschap de knelpunten op.

Na het startjaar volgen nog twee jaren van nazorg. De monitoring blijft dan regelmatig, maar minder intensief plaatsvinden, de opbrengsten van de verbeteringen worden gedeeld en de laatste knelpunten opgelost. Als het waterschap de polder na drie jaar verlaat, is deze dus helemaal ‘op orde’. “Als we weer weg zijn, hebben we alleen nog de metingen op hoofdpunten in die polder. Wat er in de haarvaten van het watersysteem gebeurt, zien we dan niet meer”, zegt Jos de Bijl, adviseur waterkwaliteit & ecologie van Hoogheemraadschap van Delfland. Hiervoor is het project Samen Meten opgezet.

Tweewekelijkse metingen
De pilot loopt nu bij twee groepjes van 5 tot 6 telers in de Oranjebuitenpolder (Maasdijk) en in de Heen- en Geestvaartpolder (’s-Gravenzande). De telers meten iedere twee weken in de sloten rondom hun bedrijf het nitraatgehalte en de EC-waarde. Verhoogde waardes kunnen wijzen op lekstromen en verontreiniging met gewasbeschermingsmiddelen. De nieuw ontwikkelde EC-meters en kleurstripjes voor het nitraatgehalte zijn beschikbaar gesteld door Delfland. Om de verkleuring van een stripje te bepalen, hebben de ondernemers een app op hun mobiele telefoon. De meetgegevens zijn direct op een speciaal platform te uploaden. Daar kunnen ze ook de metingen van de andere groepsleden zien. Hierdoor hebben de telers een actueel inzicht in de waterkwaliteit en kunnen zij snel handelen.

Terugkoppeling gegevens
In november vindt een evaluatie van de pilot plaats en krijgen de deelnemende telers uitleg over hoe de metingen zijn te duiden en wat ermee te doen valt. Verder wil Delfland weten of de metingen veel tijd kosten of dat het goed is in te passen in de bedrijfswerkzaamheden.

“In de twee pilotgebieden gaat het over het algemeen vrij goed, met lage concentraties in het oppervlaktewater. Een paar sloten wijken iets af en daar willen we extra metingen doen om te onderzoeken hoe dat kan en hoe we het samen kunnen oplossen”, vertelt De Bijl.

Gezamenlijk verantwoordelijkheid
De adviseur vervolgt: “Ons doel met het project is om vanuit gedeelde kennis de waterkwaliteit gezamenlijk te verbeteren. Niet om ondernemers te bestraffen. Goede waterkwaliteit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. In de glastuinbouwgebieden zijn de telers nodig om de waterkwaliteit goed te houden en daar waar nodig te verbeteren. Vanuit hun eigen bedrijf kunnen de ondernemers zelf veel doen om de waterkwaliteit goed te houden. Dat is ook in hun eigen belang: voor het behoud van middelen en het imago van de branche.”

Nieuwe pilot
Een nieuwe pilot gaat plaatsvinden rond het gemaal J.J.J.M. van der Burg in de Monsterse duinen. Dat gemaal draait continu om het zoute kwelwater van de kuststrook naar zee af te voeren, waardoor vers zoet water de sloten kan instromen, wat telers gebruiken voor beregening. Ook hier zal een groepje van maximaal zes telers, aangesloten bij de collectieve waterzuivering De Vlot de EC-waarde en het nitraatgehalte gaan meten. De Bijl: “Als uit de metingen blijkt dat het zoutgehalte in de sloten laag blijft, kunnen wij het gemaal minder laten draaien. Ook in een droge periode, hoeft het gemaal dan niet aan te staan. Dat scheelt in de aanvoer van zoet water en levert veel energiebesparing op.”

Zwemwaterkwaliteit
Uiterlijk april 2019 wil het waterschap ook met glastuinders in de omgeving van de Plas Prinsenbos in Naaldwijk gaan meten. “Deze zwemplas is onder meer gevoelig voor blauwalg, een bacterie die het vooral goed doet in water waarin veel voedingsstoffen voorkomen.”

Om de zwemwaterkwaliteit te verbeteren, is in het verleden door Delfland en gemeente Westland fors geïnvesteerd in een betere doorstroming en herinrichting van de plas. “Dat heeft geleid tot verbetering, maar echt in orde is het pas als er geen meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in de plas terechtkomen”, meldt de adviseur. “Om te weten wat de kwaliteit van het water is dat naar de plas stroomt, gaan we samen met de telers meten. Maar het gaat ook om een stuk bewustwording te hebben, waarbij de ondernemers het doen voor hun kinderen en kleinkinderen, want die zwemmen daar ook.”