Project beperken en voorkomen lekverliezen schaalt op

Jan van Staalduinen

De verbetering van de waterkwaliteit in glastuinbouwgebieden stagneert, blijkt uit metingen in onder andere Westland en Oostland. Lekverliezen van water uit kassen naar het grond- en oppervlaktewater zouden daarbij een rol kunnen spelen. Uitgebreide metingen op zeven tuinbouwbedrijven moeten meer inzicht opleveren over het optreden van lekverliezen en de mogelijke oorzaken en oplossingen.

Vorig jaar vond er al een verkennende pilot plaats op drie bedrijven, uitgevoerd door de onderzoeksbureaus Ecorys Nederland, Witteveen+Bos en CLM. “Lekstromen zijn aanwezig en meetbaar met onze onderzoeksopzet, maar lijken niet bij voorbaat gekoppeld te zijn aan bepaalde teeltwijzen, de ouderdom van de kas of de geografische ligging”, zegt projectleider Manfred Wienhoven van Ecorys. “Dat was de voornaamste conclusie na de eerste verkenning. De pilot was echter te beperkt van opzet om generieke conclusies te trekken. Het nu lopende vervolgproject is breder van opzet en kan de gewenste duidelijkheid brengen.”

Van drie naar zeven bedrijven
De metingen bij de drie pilotbedrijven worden voortgezet en aangevuld met metingen op vier nieuwe bedrijven. “Deze groep vertegenwoordigt grond- en substraatteelten en omvat zowel sierteelt als vruchtgroenten”, vervolgt Wienhoven. “Er zijn meetbuizen in de kas en de oeverzone aangebracht die het grondwaterpeil continu volgen. Hierdoor kunnen we eventuele verbanden aantonen tussen de watergift en stijgende grondwaterstanden. Periodiek nemen we watermonsters voor kwalitatieve analyse van de fysisch-chemische samenstelling, aanwezigheid van eventuele gewasbeschermingsmiddelen en bemonsteren we op zogeheten eDNA, waarmee een rechtstreekse link is te leggen met de onderhavige teelt of teelten. Dat zou de bevindingen uit de niveaumetingen en inzichten uit de pilotfase kunnen verrijken.”

Spannend
De kwaliteitsmetingen op de nieuwe bedrijven starten deze week, in juni ronden we de eerste volledige meetronde af. “Dat is voor alle betrokkenen, de telers voorop, een spannend moment”, aldus Wienhoven. “Dan zien we namelijk voor het eerst of we met de bredere onderzoeksopzet ook echt een beter beeld krijgen van de mogelijkheid van weglekkend water.”
De metingen lopen door tot in maart 2023. Dan is er een jaar lang gemeten, zodat ook seizoensinvloeden zijn inbegrepen.

Oplossingsrichtingen
De projectleider: “We hopen voldoende gegevens te krijgen om de oorzaken van lekverliezen te kunnen benoemen en praktische oplossingsrichtingen aan te reiken waarmee telers door kunnen pakken. Deze exercitie zou ook bruikbare handvatten moeten opleveren voor bedrijven waar niet wordt gemeten. Hier willen we een grotere, brede groep telers bij betrekken. Dit tweede projectonderdeel gaat na de zomer van start. De metingen lopen dan weliswaar nog geruime tijd door, maar dat hoeft het nadenken over manieren om lekverliezen te beperken en te voorkomen niet in de weg te staan.”

Uitvoering en financiering
Het project Beperken en voorkomen lekverliezen wordt financieel mogelijk gemaakt door Stichting Kennis in je Kas, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Gemeente Westland, Provincie Zuid-Holland en STOWA (Stimuleringsbudget Emissiebeperking Glastuinbouw).

Meer nieuws