Mobiele meetinstallatie brengt waterkwaliteit op bedrijven ter plekke in beeld

Jan van Staalduinen

De ontwikkeling van een mobiele meetinstallatie met sensoren die de waterkwaliteit op bedrijven ter plaatse in beeld brengt, lijkt veelbelovend. Dat is de voorlopige uitkomst van het project ‘Waterkwaliteit sneller in beeld’, waaraan de afgelopen twee jaar is gewerkt. Een betaalbare mobiele installatie maakt tijdrovende laboratoriumanalyses deels overbodig, waardoor sneller bijsturen mogelijk wordt. Joost van Buul van Brabant Plant werkte mee aan het validatietraject.

Een scherper en real time zicht op de waterkwaliteit helpt telers om sneller bij te sturen en het gietwater langer te blijven gebruiken. Daaraan is behoefte bij kort-cyclische teelten, zoals de opkweek van uitgangsmateriaal, maar eigenlijk kan dit bij alle teelten zinvol zijn. Naast Plantum was dan ook Stichting KijK nauw betrokken bij het project ‘Waterkwaliteit snel in beeld’, een initiatief van Glastuinbouw Nederland, Groen Agro Control, Stichting Control in Food & Flowers, KWR en sensorenproducent Sendot.

Flexibel en betaalbaar concept
“De opzet was om een flexibel én betaalbaar meetconcept voor de tuinbouwpraktijk te ontwikkelen en dat lijkt te zijn gelukt”, vat projectleider Andre van der Wurff van GAC samen. “Daar kwam wel het een-en-ander bij kijken. Zo moesten we in een enkel geval eerst proefondervindelijk vaststellen of we verbanden konden leggen tussen bepaalde fysische indicatoren en de biologische factoren die daar mogelijkerwijs aan ten grondslag lagen. Een concreet voorbeeld is een afnemend zuurstofgehalte van het water als indicator voor toenemende microbiologische activiteit.”

Sneller reageren
Uiteindelijk kwam er een verplaatsbare, redelijk compacte opstelling met vier meetboxen, die als bypass op vrijwel elke willekeurige plaats aan het watersysteem van een tuinbouwbedrijf is te koppelen. De meetboxen bieden real time inzicht in de hoeveelheid algen (chlorofylfluorescentiemeting), de aanwezigheid van organische stoffen en humuszuren (UV-fluorescentie), zouten (EC), de redoxpotentiaal (waterstofperoxide), de troebelheid van het water (turbiditeitsmeting zoals in een UV-ontsmetter) en de hoeveelheid levende bacteriën, die inderdaad correspondeert met de afnamesnelheid van het zuurstofgehalte.
Aan het validatietraject, dat meerdere maanden in beslag nam, is onder andere meegewerkt door Brabant Plant. Teeltmanager Joost van Buul: “In de opkweek zien we meer bedreigingen op ons af komen in de vorm van ziekten en plagen, terwijl er steeds minder middelen voorhanden zijn om die te bestrijden. Vooral de virusproblematiek baart ons zorgen.”
Het zou Van Buul helpen als hij op ieder moment een betrouwbaar beeld heeft van de waterkwaliteit. Voor belangrijke indicatoren zoals kiemgetallen, is hij nu nog aangewezen op externe laboratoria. Daarvoor moeten er watermonsters worden genomen en geanalyseerd, wat alles bij elkaar meerdere dagen in beslag neemt. “Zoveel tijd hebben wij eigenlijk niet”, stelt de teeltmanager. “Snel inzicht is wat wij nodig hebben en de nu ontwikkelde installatie lijkt dat te kunnen bieden. Het enige gemis is een specifieke virussensor, maar ik heb begrepen dat er plannen zijn om ook die te ontwikkelen.”

Meerwaarde
Van der Wurff bevestigt dit. “Sendot heeft aangegeven dat vraagstuk op te willen pakken. We hebben, wederom met meerdere stakeholders, een voorstel ingediend om daarvoor een onderzoeks- en validatieproject op te tuigen. Plantum en de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, staan daar zeer positief tegenover. Wanneer het bedrijfsleven ook een duit in het zakje wil doen, schat ik de kans dat we daadwerkelijk aan de slag kunnen gaan hoog in. Private cofinanciering is voor de Topsector natuurlijk een voorwaarde. De afgelopen maanden hadden de bedrijven begrijpelijkerwijze andere prioriteiten, maar ik hoop binnenkort het licht op groen te zien springen.”
Op de vraag of de multifunctionele meetinstallatie nu ook marktrijp is, zegt de projectleider: “Tot nu toe hebben we gewerkt met een prototype. Brabant Plant was enthousiast en nu staat de installatie bij Levo Plant, dat de mogelijkheden ook wil verkennen. Het concept werkt in elk geval. Of er binnenkort een ge-upgrade meetinstallatie op de markt komt, hangt sterk af van de verwachte marktvraag. Ik neem aan dat Sendot de vinger aan de pols houdt, zoals je van een sensorenproducent mag verwachten.”

Dit project wordt gefinancierd door Stichting KijK, topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en topsector Water, Stowa, Plantum NL en Groen Agro Control.

Meer nieuws