Leo Oprel: ‘Watertechniek, een lastig onderwerp met verschillende facetten’

Roger Abbenhuijs

Watertechniek is een actueel en veelzijdig onderwerp met bovendien de nodige raakvlakken met andere dossiers van de glastuinbouw, zoals kasklimaat en nieuwe, fossielvrije energiebronnen. Leo Oprel, sr. beleidsmedewerker van het ministerie van LNV, houdt zich bezig met de aandachtsgebieden energie, water en bemesting en constateert van dichtbij dat er meer en meer sprake is van het in elkaar grijpen van die onderwerpen en dat is in lijn met de LNV-visie. Voor Glastuinbouw Waterproof laat hij zijn licht schijnen op diverse ontwikkelingen.

“Een zomer als die van 2018 maakt ons weer eens bewust van het nut van de verschillende aspecten op gebied van watertechniek”, opent Oprel. “Langdurig gebrek aan neerslag vergroot het belang van de opslag van regenwater in de ondergrond, in aquifers. Dat is niet alleen een goed opslagplaats, maar ook wenselijk in het kader van tegengaan van verzilting. Zeker als er meer wordt opgeslagen dan uiteindelijk gebruikt. Hier kan dus het nuttige met het aangename worden verenigd. Een soort maatschappelijke bijdrage van de sector. Het kan ook bijdragen aan zowel het afvoeren van regenwater, als het voorkomen dat je met je bassin in droge zomers misgrijpt met goed gietwater en dus omgekeerde osmose of slechter oppervlaktewater – dat dan ook schaars is – moet gebruiken. Omgekeerde osmose op zout grondwater is trouwens toch iets dat al jaren moet worden afgebouwd.”

Minder ventileren
Dit zou volgens Oprel ook een item moeten zijn bij herstructurering. “Het gaat niet alleen om wat er bovengronds gebeurt, maar ook ondergronds. En voor het westelijk deel van Nederland is dit goed tegen verzilting, maar in het oosten is grondwater ook wel een aspect. Dit jaar is er veel grondwater onttrokken in het oosten. En dat is zomaar nog niet aangevuld. Kortom zowel voor de glastuinbouwsector als voor andere sectoren wel een belangrijk punt.”

Verder noemt hij verneveling een punt bij watertechniek. “Je hebt er heel zuiver water voor nodig, omdat er een heel fijne druppel voor vereist is. Het gewas mag immers niet nat worden. Met verneveling kun je de warmtelast in de hand houden en minimaal ventileren. Dat geeft een beter kasklimaat en is onderdeel van Het Nieuwe Telen. Hoe fijn de druppel kan, verschilt mogelijk van de uitvoering, maar is wel van belang voor het gebruik. Hoe fijner hoe beter. Al weet ik niet waar de technische grenzen liggen. In elk geval is minder ventileren weer goed om het totale watergebruik te beperken en natuurlijk voor CO2. Ook efficiënter omgaan met goed water is voor de glastuinbouw niet alleen elders in de wereld, maar ook bij ons van belang.”

Precisie-watergeven
Met het gebruik van warmteterugwinning uit kaslucht, win je ook water terug. Daarmee wordt de behoefte aan water voor de groei lager. Hier gaan energiezuiniger kasklimaat en zuiniger waterbeheer hand in hand. “Daar kun je verschillende methoden voor gebruiken, zoals diverse onderzoeken laten zien. De vraag is of we alles al uit de kast hebben gehaald of dat het nog beter of anders kan.”

Bij de tomatenteelt op het Improvement Centre wordt ook gekeken naar een ander substraat, vervolgt Oprel. “Het is heel weinig substraat en dat geeft precisie-watergeven weer nieuwe aandacht. Wanneer moet je de eerste druppelbeurt doen. Moet je eerst wat interen (en de stengel zien krimpen) of daaruit de les trekken dat je x minuten eerder moet druppelen voordat de stengel inteert? Dat levert mooie discussies op met de onderzoekers. In die proef wordt ook goed gekeken naar bemesting. Dus ondergronds in relatie tot bovengronds. En hoewel het voordelen heeft om precies water te geven, vraagt het wel meer aandacht van de zekerheid dat alles het doet.”

Van levensbelang
Watertechniek raakt ook aan geothermie en WKO. Daar is, volgens de beleidsmedewerker, ook nog wel een aantal puntjes op de i te zetten. “Bij geothermie heb je te maken met agressief water en bij WKO valt het meestal wel mee. Maar het rendement moet zo hoog mogelijk zijn bij een hoge betrouwbaarheid van een optimale warmtebenutting. Daar is met leveranciers nog wel een verbeterstap te maken.” Hoewel het rendement van WKO in de glastuinbouw over het algemeen beter is dan buiten de sector, blijft er altijd nog wel wat te verbeteren en goedkoper te maken.

“Water en watertechniek heeft dus toch meer facetten en raakvlakken met klimaat en energie als je er over nadenkt”, stelt Oprel afsluitend. “Water is van levensbelang, maar niet alleen voor de plantengroei. In de moderne glastuinbouw is het veel breder geworden.”

Meer nieuws