Handhaver Bram Snelders: 'Calamiteiten en incidenten kun je nooit te veel melden, wel te weinig'

Roger Abbenhuijs

Hij is niet alleen handhaver, maar ook opsporingsambtenaar bij het waterschap Hollandse Delta, dat zetelt in Ridderkerk. Met een koffer vol bevoegdheden kan Bram Snelders op gebied van zijn inspecties bij de glastuinders de situatie beoordelen en indien nodig sancties opleggen of een proces-verbaal opmaken. Primair ziet hij zich echter als intermediair tussen ondernemers en de wet. “Het beschermen van de waterkwaliteit moeten we met elkaar doen.”

Over de glastuinbouw is Snelders positief, maar dat neemt niet weg dat het noodzakelijk is en blijft om aandacht te besteden aan incidenten en calamiteiten, de meldingsplicht en de consequenties bij het nalaten daarvan. “Een ongelukje dat van invloed kan zijn op de waterkwaliteit kan altijd gebeuren. Het gaat erom dat het tijdig wordt gemeld. Als bevoegd gezag willen wij bijvoorbeeld weten wanneer er een vorkheftruck in de sloot is beland, zodat we de situatie tijdig kunnen beoordelen. Gebeurt dat niet en komt het pas later aan het licht, na een externe melding van olie in het water, dan kan het bevoegd gezag een zwaardere sanctie opleggen.”

Waterkwaliteit
De basis is volgens Snelders dat iedere ondernemer geacht wordt de wet- en regelgeving te kennen en zich daaraan te houden. “Elk bedrijf heeft een zorgplicht aangaande de kwaliteit van bodem, lucht en water. Bij uitvoering van controles binnen de sector is de ontvangst en de bereidheid om mee te werken aan onze controles van belang. Zo’n eerste indruk is belangrijk. Om te kunnen handhaven is er wet- en regelgeving nodig. “Als schakel tussen ondernemer en de wet houd ik toezicht op naleving van de voorschriften en de wetsartikelen en daarmee op bescherming van de waterkwaliteit.”

Binnen de glastuinbouw is het inventariseren en beoordelen van de waterstromen op de bedrijven een belangrijk punt van aandacht. “Dat gaat in de meeste gevallen goed, maar we krijgen ook meldingen van mogelijke overtredingen door eigen waarnemingen of vanuit andere bevoegde gezagen. Dat is soms lastig, want we constateren niet vaak lozingen op heterdaad.”

Transparantie
Of een overtreding leidt tot een waarschuwing, een sanctie of een proces-verbaal wordt landelijk bepaald op basis van de LHS, de Landelijke Handhavingsstrategie. “Die transparantie is erg belangrijk”, vindt Snelders, het geeft onderbouwing en helderheid richting de overtreder.

Al enkele jaren voeren DCMR Milieudienst Rijnmond, waterschap Hollandse Delta, hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en Hoogheemraadschap van Delfland samen en voor elkaar controles uit in de glastuinbouw. “Daardoor krijgen tuinders maar één controlebezoek in plaats van twee.” Tevens is de Nederlandse Voedsel- en Waren autoriteit (NVWA) betrokken bij de controle op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Landelijke handhavingsstrategie
De LHS is in feite een vragenlijst waaruit na invulling een voorstel komt hoe de overtreding bestuursrechtelijk en/of strafrechtelijk uitgevoerd moet worden. Twee zaken zijn daarin belangrijk: het gedrag van de overtreder en de gevolgen van de overtreding. “De houding van de ondernemer kan variëren van goedwillend tot calculerend; het verschil tussen een ongeluk en een bewust strafbaar feit. Kijkend naar de waterkwaliteit bij een overtreding kunnen de gevolgen uiteenlopen van nihil tot aanzienlijk, dreigend en onomkeerbaar”, zo verduidelijkt de toezichthouder.

Bij de periodieke, onaangekondigde bezoeken aan glastuinbouwbedrijven kijken Snelders en zijn collega’s primair of de voorschriften goed worden nageleefd. Is er bijvoorbeeld sprake van ongewenste illegale waterstromen en is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen goed vastgelegd. “Valsheid in geschrifte kan dus ook een overtreding zijn waar wij een sanctie voor opleggen. De Waterwet en de wet Milieubeheer geven ons de handvatten om te beoordelen en te handhaven.”

APK
Snelders benadrukt dat hij zaken het liefste aan de voorkant wil regelen, oftewel: goede uitleg geven, helpen waar nodig en mogelijk en met elkaar werken aan optimale waterkwaliteit. “Het certificaat nullozer is voor telers een belangrijke drijfveer. Het certificaat is zowel voor de ondernemer als voor het bevoegde gezag een momentopname dat de waterstromen binnen de inrichting voldoen. Als automobilist wil je ook middels de APK de garantie hebben dat je in een veilige auto rijdt, zo moet je dit certificaat ook zien. Elke teler wil toch een aantoonbaar goed ondernemer zijn?”

En gaat er toch iets mis, dan valt of staat alles met adequaat handelen van de ondernemer. “Elke situatie is anders, fouten maken is menselijk, maar het gaat erom dat je daar transparant over bent. Beter een keer te veel melding gemaakt van een calamiteit of incident, dan een keer te weinig.”

Meer nieuws