Goedkoper zuiveren met bacteriën

Tijs Kierkels

Voordat afvalwater naar riool of sloot verdwijnt, moeten gewasbeschermingsmiddelen voor minstens 95% worden verwijderd. Daarvoor bestaan installaties die met geavanceerde oxidatie werken. Er zijn echter ook bacteriën die de middelen kunnen afbreken. En misschien is dat wel goedkoper.

De zuiveringsplicht bestaat nu anderhalf jaar. Op de zogenaamde BZG-lijst staan zuiveringsinstallaties die in staat zijn om gewasbeschermingsmiddelen voor minstens 95% uit het water te halen, voordat het wordt geloosd. Ze werken met oxidatietechnieken en maken gebruik van waterstofperoxide, UV, ozon of een combinatie daarvan. Ook adsorptie aan actieve kool is een techniek.
Het kan echter ook op een heel andere manier: er bestaan in de natuur bacteriën die de middelen af kunnen breken. Voor die bacteriën is het gewoon voedsel. In principe zouden de kosten van deze natuurlijke afbraak lager kunnen uitvallen. KWR en Wageningen University & Research, business unit Glastuinbouw onderzoeken nu de mogelijkheden, ondersteund door bedrijven en organisaties (zie onderin dit artikel).

Collectief ingezameld water
“We doen dat in eerste instantie voor collectief ingezameld water. Wellicht liggen er op een individueel bedrijf ook mogelijkheden, maar daar komt het lozingswater in pieken. De bacteriën moeten echter juist voortdurend worden voorzien van voeding. Bij een collectief heb je een meer constante stroom”, vertelt onderzoeker Jim van Ruijven van Wageningen University & Research.
Een uitdaging is dat er niet zo veel bekend is over bacteriën die gewasbeschermingsmiddelen afbreken. Zo is niet duidelijk welke soorten het goed doen. Van de andere kant hebben drinkwaterbedrijven al lang ervaring met zuivering. “Het water dat zij behandelen wijkt echter af van tuinbouwwater. Er zitten minder organische vervuiling en minder meststoffen in. Daarom zijn we toch eerst in het lab gestart met testen”, vertelt Van Ruijven.

Drie kolonies getest
De onderzoekers bekijken biologische zuivering bij doorstroom door een reactor. “We testen de benodigde contacttijd en de doorstroomsnelheid”, zegt hij. Er worden drie bacteriekolonies getest. De eerste komt uit de rioolwaterzuivering Nieuwe Waterweg. Daar komt veel drainwater uit de tuinbouw langs en heeft zich dus een gespecialiseerde populatie ontwikkeld. De tweede komt van projectpartner Orvion. De derde uit de draintank van een tuinbouwbedrijf. “We hebben de kolonies nog niet gekarakteriseerd; we weten immers niet welke we nodig hebben. Dus het is uitproberen”, zegt hij.

Voorlopige resultaten
De resultaten van de eerste tests in het lab zijn inmiddels bekend: “We hebben elf gewasbeschermingsmiddelen getest - Standaard Water - en de bacteriën slagen erin negen van die stoffen voor meer dan 80% eruit te halen. Dat is een goed resultaat, want we weten dat we door aanpassing van de contacttijd, pH en temperatuur het percentage en de snelheid waarschijnlijk wel omhoog kunnen brengen. Lastiger is dat ze twee stoffen niet afbreken. Inmiddels is duidelijk dat er bij een van die stoffen wel aanknopingspunten zijn. Maar bij de andere krijgen we er nog geen vat op.”
Dit heeft tot gevolg dat de geplande opschaling naar praktijkniveau bij kwekerscollectief WEST10 nog niet kan plaatsvinden. Van Ruijven denkt dat het probleem wel op te lossen is. “Er zijn opportunistische micro-organismen die vrijwel alle organische stoffen af kunnen breken. Het is de kunst om die te vinden.”
De conclusie is dat het onderzoekstechnisch eigenlijk heel goed verloopt en dat er al mooie resultaten zijn met perspectief op meer. Maar ook dat de planning voor de pilot op praktijkniveau wat te optimistisch is gebleken.

De projectpartners zijn : KWR, WUR Glastuinbouw, Orvion, Verhoeve Water & Milieu, Groen Agro Control, kwekerscollectief WEST 10, Akanova en Glastuinbouw Nederland. Financiering door de partners en de Topsectoren Water en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

Meer nieuws