Forward osmose interessante zuiveringstechniek

Tijs Kierkels

Alles begint met goed uitgangswater. Forward osmose is een nieuwe techniek om te komen tot schoon gietwater. Als je twee vloeistoffen scheidt door een membraan, gaat er water door het membraan heen als de concentraties opgeloste stoffen (zouten) verschillend zijn. De opgeloste stoffen trekken namelijk water aan.

Dit proces gaat net zolang door tot de concentraties aan beide kanten hetzelfde zijn. Je hebt hiervoor een membraan nodig dat alleen water doorlaat en niet de zouten. Dit proces heet osmose.

Heel energiezuinig
“Eigenlijk is forward osmose gewoon osmose. Maar er is toch een nieuwe term verzonnen omdat in de tuinbouw omgekeerde osmose het meest bekend is. Dan is duidelijk dat dit iets anders is”, vertelt Nienke Koeman van onderzoeksbedrijf KWR Water.

Het bedrijf verkent nieuwe zuiveringstechnieken zonder de bezwaren van omgekeerde osmose. “Dat vraagt namelijk relatief veel energie en bovendien wordt het grondwater op veel plekken zouter waardoor het lastiger wordt. Forward osmose kost juist nauwelijks energie”, vertelt ze.

Osmotische trekkracht
Je maakt bij deze techniek gebruik van het feit dat een meststoffenoplossing (zoals de A- en B-bak) al sterk geconcentreerd is. Daarmee heeft zo’n oplossing een grote trekkracht; in het geval van de mestbakken is dat 47 bar (A-bak) en 31 bar (B-bak). Die trekkracht is een natuurkundig gegeven en je hoeft dus geen energie te gebruiken om ‘m op te wekken.

In de forward osmose-installatie zit dan aan de ene kant van het membraan de nutriëntenoplossing en aan de andere kant de waterbron. Dat kan grond- of oppervlaktewater zijn, maar ook drainwater. Door het osmoseproces vloeit het water naar de andere kant en dikt de waterbron in. Ongewenste stoffen, bijvoorbeeld NaCl, blijven achter.

Speciale membranen
“Forward osmose is een innovatieve technologie die nog volop in ontwikkeling is. Een van de punten waaraan wordt gewerkt, zijn de membranen. Dun genoeg voor voldoende waterflux, dik genoeg om zouten en eventuele ziekteverwekkers tegen te houden. De ontwikkeling gaat nog door, zodat ze steeds minder zouten lekken”, vertelt ze.

Er is een test gedaan in een proefkas van Wageningen University & Research. Een demoproef op een tuinbouwbedrijf is nog niet gepland. Het prototype van de installatie komt van Blue-tec, een bedrijf dat voorheen niet actief was in de tuinbouw, maar wel in de levensmiddelenindustrie en afvalwaterzuivering.

En wat doe je dan met het ingedikte vervuilde water? Koeman: “Als je begint met oppervlaktewater en je dikt het weinig in, bijvoorbeeld twee keer, dan zou het gewoon weer de sloot in kunnen. Als je het erg indikt, krijg je een soort brijn. Dat moet je dan op een andere manier lozen.”

Dit project wordt uitgevoerd door KWR Watercycle Research Institute en Wageningen University & Research en gefinancierd door Stichting Programmafonds Glastuinbouw, Topsector Water, Topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal en Blue-tec.

Meer nieuws