Demoproject brengt terugwinning nutriënten uit restwater dichterbij

Jan van Staalduinen

Belgische glastelers mogen geen restwater lozen. Bovendien bevat dit water vaak te veel stikstof en fosfaat om het binnen de toelaten periode op akkers te kunnen uitrijden. In een demoproject binnen het programma ‘Vlaanderen Circulair’ onderzoeken drie partijen de technische en economische mogelijkheden om nutriënten uit het restwater terug te winnen. “Dit project is ook voor Nederland relevant”, stelt directeur Art Lobs van Verhoeve Milieu & Water (VMW).

Het demonstratieproject Zuivering en Nutriënten Recuperatie (ZuNuRec) ging in 2018 van start en loopt door tot 2020. De projectpartners zijn Belgische Planten Kwekerij uit Duffel (levering restwater), VMW (zuiveringstechnieken) en het Proefstation voor de Groenteteelt te Sint-Katelijne-Waver (onderzoek & analyse).

“Zuivering van restwater is in België net zo actueel als in Nederland, maar de accenten verschillen”, zegt Art Lobs vanuit VMW’s hoofdkantoor in Dordrecht. “In Nederland spitst de aandacht zich toe op de afbraak van gewasbeschermingsmiddelen. In België vormen nutriënten het knelpunt.”

Probleemstelling
Belgische telers mogen hun restwater niet meer lozen. Wanneer dit door te hoge concentraties stikstof en/of fosfaat ook niet op landbouwpercelen mag worden uitgereden of over een groot areaal moet worden verdeeld (wat erg duur is), ontstaan er twee problemen die allebei geld kosten:

  1. Een flink watervolume moet als industrieel afval worden afgevoerd en behandeld;
  2. Er gaan waardevolle nutriënten verloren.

Telers zouden geholpen zijn bij een oplossing die het technisch haalbaar én rendabel maakt om restwater te zuiveren en er waardevolle nutriënten uit terug te winnen, zodat deze opnieuw beschikbaar komen voor gietwater. Het volume restwater wordt hierdoor kleiner en schoner, waardoor het alsnog kan worden geloosd of uitgereden.

Meerdere technieken
Het behandelingsproces omvat meerdere technieken. De eerste stap omvat zuivering en ontsmetting op basis van geavanceerde oxidatie (ozon, waterstofperoxide en UV). De tweede, meer uitdagende stap is het onttrekken van nutriënten uit de gezuiverde reststroom met behulp van ionenwisseling.

Lobs: “Hierbij gebruiken we een filterkolom met specifieke harskorrels die stikstof-, chloride- en fosfaationen binden. Na verloop van tijd zijn de korrels verzadigd en wordt er teruggespoeld met water dat zuren en basen bevat. Hierbij komen de nutriënten vrij.”

Op het Proefstation passen onderzoekers dit spoelwater toe in opkweekproeven die voor dit doel zijn aangelegd. Hieruit moet blijken of hergebruik bij plantenkwekers zoals BPK veilig en verantwoord kan plaatsvinden.

Business case
Uit de voorlopige resultaten blijkt dat de zuivering en ontsmetting probleemloos verlopen en dat hergebruik veilig is. “De uitdaging is om een klein terugspoelvolume met een hoge concentratie aan teruggewonnen nutriënten te realiseren”, vertelt de directeur. “Dat is namelijk de meest bewerkelijke en complexe stap. Inmiddels hebben we dit proces zodanig afgesteld, dat het economisch interessant lijkt. We zijn bezig om de business case door te rekenen. Een tweede uitdaging is de procesautomatisering, zodat de teler er niet naar hoeft om te kijken. Daar wordt nog aan gewerkt. Eind dit jaar hopen we de resultaten te kunnen presenteren. Daar wordt ook in Nederland naar uitgekeken, want over enkele jaren mag looswater geen meststoffen meer bevatten.”

Op de foto: de proefopstelling bij BPK.
Beeld: Verhoeve Milieu & Water

Meer nieuws