“Bereid je maar voor op de grilligheden van het klimaat”

In een miniserie peilt Glastuinbouw Waterproof de mening van enkele klimaatdeskundigen. Weerman Peter Kuipers Munneke bijt het spits af. Moeten we ons voorbereiden op meer neerslag en zo ja in welke vorm? En hoe past de zeer droge zomer van 2018 in dit plaatje?

Klimaatverandering
De klimaat discussie is niet alleen een politiek dossier, integendeel. Recente ervaringen leren dat de glastuinbouw nadrukkelijk wordt geconfronteerd met de gevolgen van extreme weersituaties.
Het is niet zozeer een feit of het klimaat verandert, maar wel hoe snel dat gebeurt. Deze vraag houdt klimaatonderzoeker, meteoroloog en weerman Peter Kuipers Munneke dagelijks bezig. Hij doet metingen op de koudste plekken op aarde en vertaalt dit naar de situatie in Nederland. Hogere temperaturen en heftige buien, daar kunnen we ons maar beter op voorbereiden.

Peter Kuipers Munneke presenteert sinds vijf jaar twee dagen per week het weerbericht van de NOS, of hij schuift aan tafel bij een talkshow om te discussiëren over klimaatverandering. Sinds 2005 doet hij al onderzoek als polair meteoroloog, verbonden aan de Universiteit van Utrecht. Hij probeert te doorgronden hoe de grote ijskappen van Groenland en Antarctica afsmelten onder invloed van de huidige opwarming van de aarde. Daarbij werkt hij samen met wetenschappers wereldwijd.

Wateroverlast of droogte
“We doen metingen naar smeltwater in en op de gletsjers in het poolgebied. Als de aarde opwarmt, zoals nu het geval is, gaat het in Europa meer regenen en op Antarctica meer sneeuwen”, legt Kuipers Munneke uit. “Er zijn parallellen tussen de situatie in de poolgebieden en Europa. Door de opwarming regent het in onze regio vaker op bepaalde momenten van het jaar. Tel daarbij op dat door de verstedelijking steeds meer gebieden bebouwd zijn, waardoor de natuurlijke wateropslag is verdwenen. Dan zie je dat er grote problemen ontstaan bij hevige regenval.

Klimaatzones verschuiven
Het KNMI heeft vier klimaatscenario’s uitgewerkt tot 2100, twee met een lichte temperatuurstijging en twee met een sterke temperatuurstijging. “Als de gemiddelde temperatuur met 2˚C gaat stijgen, dan heeft dat grote gevolgen voor deze regio. De klimaatzones verschuiven naar het noorden, met alle voor- en nadelen van dien”, legt hij uit. “Je moet er dus rekening mee houden dat we hier een klimaat krijgen zoals bijvoorbeeld in Midden-Frankrijk, met hittegolven en hele heftige onweersbuien met grote druppels en hagelstenen.”
De extreme hagelbui in Brabant, twee jaar geleden, kan op toeval berusten, maar ook een vooraankondiging zijn van wat ons nog te wachten staat. “Dat lijkt bedreigend, maar je kunt het ook omdraaien. In Zuid-Europa hebben mensen zich ingesteld op deze situatie en maatregelen getroffen.”

Weerbaar zijn
Stijging van de temperatuur hoeft niet altijd een bedreiging te zijn voor de tuinbouw. Vorstschade komt minder vaak voor. Planten uit andere klimaatzones kunnen zich nu wel vestigen en handhaven in Nederland. “Voor de glastuinbouw geldt dat er minder energie nodig is om kassen te verwarmen.”
Maar de kernboodschap blijft dat de grilligheid van het klimaat alleen maar zal toenemen. “Als ondernemer moet je daar bewust van zijn en zorgen dat je weerbaar bent. In de akkerbouw is al bewezen dat periodes van grote droogte, afgewisseld met grote hoeveelheden neerslag beter overbrugbaar zijn als de conditie van de grond goed is. De tuinbouw zal haar kassen en installaties ook moeten aanpassen.”