AquaConnect effent pad voor robuuste zoetwatervoorziening

Jan van Staalduinen

Het onderzoeksprogramma AquaConnect baant de weg voor een integraal pakket van maatregelen dat de beschikbaarheid van zoet water tot in lengte van jaren moet waarborgen. Tientallen stakeholders, waaronder waterschappen, drinkwaterbedrijven, kennisinstellingen en de land- & tuinbouwsector, werken aan een transitie van onze waterhuishouding, met aandacht voor regionale knelpunten en oplossingen, faciliterende regelgeving en pilotprojecten om nieuwe technologie te beproeven.

Beschikbaarheid zoet water borgen
Aanleiding voor het onderzoeksprogramma, dat loopt van september 2021 tot medio 2025, is het besef dat de beschikbaarheid van zoet water in Nederland onder grote druk staat. De oorzaken zijn bekend: toenemend watergebruik, oprukkende verzilting van grondwater in de kustgebieden, voortgaande bodemdaling en veranderende neerslagpatronen met langdurige perioden van droogte. Om een robuuste watervoorziening voor langere termijn te kunnen waarborgen, wordt vanuit een integrale benadering onder andere ingezet op hergebruik van behandeld afvalwater en aanwending van brak grondwater met behulp van nieuwe waterzuiveringstechnologieën. Deze technologieën worden geïmplementeerd in een te ontwerpen ‘smart water grid’, die regionale watergebruikers en waterproducenten met elkaar zal verbinden. Dit levert nieuwe verantwoordelijkheden op voor regionaal watermanagement, ook hiernaar doet AquaConnect onderzoek.

Brede basis, integrale benadering
“De problematiek is al langer bekend”, zegt milieutechnoloog Thomas Wagner van Wageningen University & Research. “Er zijn in het afgelopen decennium op tal van plaatsen mooie initiatieven tot stand gekomen die daarvan getuigen. Wat AquaConnect bijzonder maakt, is de brede opzet van het programma. Alle stakeholders, inclusief relevante kennisinstellingen en adviesbureaus, zitten samen aan tafel om concrete oplossingen uit te werken en te beproeven, met inbreng van nieuwe filter- en zuiveringstechnieken, risico-evaluaties voor hergebruik en nieuwe modellerings-technologie”

Pilotregio Zuid-Holland
Hiervoor zijn vier pilotregio’s benoemd: Zuid-Holland, regio Groot-Amsterdam, Zeeuws-Vlaanderen en de hogere zandgronden. In Zuid-Holland krijgt de glastuinbouwsector specifiek aandacht.
Wagner: “Zuid-Holland is een interessante regio vanwege zijn pluriformiteit, het hoge en groeiende waterverbruik en de kwelproblematiek. De glastuinbouw is om meerdere redenen een belangrijke stakeholder. Tuinbouwbedrijven verbruiken veel water van hoge kwaliteit en kunnen ook veel neerslag opvangen en tijdelijk bergen.”

Gedeeld belang
De tuinbouwsector zet al geruime tijd en met succes in op zuivering en hergebruik van drainwater, weet de onderzoeker en milieutechnoloog. “Die ervaringen zouden we breder kunnen benutten. Tegelijkertijd heeft de glastuinbouw baat bij nieuwe oplossingen voor het natriumvraagstuk, dat nog steeds een issue is voor gesloten watersystemen. De oprukkende verzilting van het grondwater in de kustregio’s als gevolg van kwel onderstreept dat nog eens.”

Coastar en Freshman
In het Coastar project zijn deze problematiek en mogelijke oplossingen al eerder verkend. Deze en andere casussen vormen waardevolle input voor AquaConnect en de pilots die in dat verband worden voorbereid, zoals het Freshman project van drinkwaterbedrijf Dunea in Zuid-Holland. Het doel van deze pilot is het oppompen en ontzilten van brak water onder de zoetwaterbel in de waterleidingduinen, waardoor bestaande zoetwatervoorraden worden ontzien en/of vergroot en oprukkend kwelwater kan worden teruggedrongen.
Een groep studenten (aio’s; assistenten in opleiding) uit verschillende disciplines is momenteel bezig met het inventariseren van de problematiek bij eindgebruikers in Nederland. Hun bevindingen worden ingebracht om het onderzoeksplan te concretiseren. Eind maart vindt er een plenaire bijeenkomst plaats van de consortiumpartners met presentaties en een tussenrapportage. “Het plan is om binnen een half jaar de eerste pilots te benoemen waarbij AquaConnect gaat aansluiten”, meldt Wagner. “Sommige pilots vergen een langere voorbereiding.”

Stichting KijK
Via Stichting Kennis in je Kas (KIJK) is de glastuinbouw inhoudelijk en financieel betrokken bij het programma,. De voornaamste financier en opdrachtgever is de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), die ruim vier miljoen euro beschikbaar stelt. Bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties dragen samen twee miljoen euro bij.

Meer informatie over AquaConnect en het Freshman project is onder andere vinden via deze link.

Meer nieuws