Microbiologische risico’s nieuw in GlobalGAP

Watergebruik in de teelt is een risicofactor bij verspreiding van humane pathogenen. In versie 5 van het GlobalGAP schema ligt de focus op het voorkomen van een besmetting van menselijke ziekteverwekkers op verse groenten en fruit. Een microbiologische risico-inventarisatie met plan van aanpak is verplicht voor het gebruik van water op bedrijfsniveau.

Europa was altijd sterk gericht op de chemische risico’s (residu, MRL), totdat in 2011 de EHEC-crisis een wake-up call was. Bij verse onbewerkte AGF-producten zijn er microbiologische risico’s. “We moeten ons realiseren dat die risico’s er zijn en proberen deze beheersbaar te houden in het bedrijfsproces”, zegt Paul Bol, voorzitter Technisch Comité Plantaardige productie van GlobalGAP. “De primaire sector is zich onvoldoende bewust van de risico’s. Negatieve publiciteit rond een uitbraak vormt een groot risico. En een uitbraak die herleidbaar is tot een individueel bedrijf, kan de ondergang van dit bedrijf veroorzaken.”

Infectiebronnen
In de praktijk wordt door onbekendheid met potentiële infectiebronnen het belang van een strikte navolging van hygiëne-eisen niet altijd ingezien. Water, waarvan er veel soorten in de tuinbouw worden gebruikt, kan een infectiebron zijn dat humane pathogenen overbrengt. De bekende ziekteverwekkers zijn de bacteriën Salmonella, E-coli (STEC), Legionella en Listeria monocytogenes, maar ook de virussen Hepatitis A en Norovirus. Als het fout gaat, zijn de gevolgen zowel voor de volksgezondheid als economisch groot.

Bewustwording
Bol: “Als een teler water inneemt, moet hij weten wat daar in de bovenstroom mee is gebeurt of in is geloosd. Dierlijke uitwerpselen in de bovenstroom van een waterloop zijn een groot risico, maar ook bijvoorbeeld een dode meeuw in het regenwaterbassin. Dit heeft consequenties voor de kwaliteit van het gietwater, omdat je mogelijk humane pathogenen over een gewas giet. Een teler moet dus regelmatig de bassins controleren op dode dieren.”

Risico-inventarisatie
Om te weten waar de risico´s liggen, moet een teler een microbiologische risico-inventarisatie maken. “Als eerste moet de ondernemer de gevaren benoemen en vervolgens kijken of dat gevaar in zijn situatie werkelijkheid is. En als het een werkelijk gevaar is, wat doet hij er dan aan?”, meldt de voorzitter.

Het belang van een risico-inventarisatie is om de risico’s op een acceptabel niveau te brengen. Dat betekent in bepaalde situaties verandering aanbrengen. En door het op bedrijfsniveau te regelen, is het mogelijk om maatwerk te maken dat op het bedrijf past.

Beheersbaar maken
Bol: “We moeten in het begin van de productieketen zorgen dat het product ‘schoon’ is om door te geven aan de volgende schakel van de keten. Een teler moet het productieproces zo inrichten dat één besmette krop niet de rest van bedrijf besmet.”